Số liệu từ Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn quốc gia cho thấy, trong tháng 4, nhiều trạm quan trắc đã ghi nhận giá trị nhiệt độ cao nhất ngày vượt kỷ lục nhiệt độ cùng thời kỳ trong lịch sử, hầu hết xuất hiện trong 4 ngày cuối tháng – trùng vào dịp nghỉ lễ 30/4 -1/5.

Đáng chú ý, riêng trong ngày 27/4 – ngày đầu tiên của kỳ nghỉ lễ, có 39 điểm quan trắc ghi nhận mức nhiệt trong ngày cao kỷ lục. Sang đến ngày 30/4, con số tăng lên tới 41 điểm quan trắc. Đi kèm với nắng nóng gay gắt là các đợt dông lốc, mưa đá xuất hiện nhiều với cường độ mạnh. Tháng 5 vẫn đang trong giai đoạn giao mùa, do đó, dự báo nhiều hình thái thời tiết nguy hiểm sẽ còn xảy ra với diễn biến phức tạp.

Kỳ nghỉ lễ nắng nóng đặc biệt gay gắt

Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, Tổng cục Khí tượng thủy văn (Bộ Tài nguyên và Môi trường), trong tháng 4/2024, Tây Bắc Bắc Bộ và các tỉnh từ Thanh Hóa - Phú Yên xuất hiện 3 đợt nắng nóng và nắng nóng gay gắt, có nơi đặc biệt gay gắt vào các ngày 1-4/4, 12-17/4 và 19-30/4.

Trong đó, từ 26-30/4, nắng nóng xuất hiện toàn bộ Bắc Bộ và Trung Bộ. Đây cũng là thời điểm người dân bước vào kỳ nghỉ lễ 30/4-1/5. Các tỉnh Tây Bắc Bắc Bộ và từ Thanh Hóa - Phú Yên nắng nóng gay gắt và đặc biệt gay gắt với nhiệt độ phổ biến 39-42 độ C, Trung Bộ có nơi trên 43 độ C. Nền nhiệt trung bình của Bắc Bộ, Bắc và Trung Trung Bộ cao hơn trung bình nhiều năm từ 2 – 4 độ C, có nơi trên 4 độ C.

Khu vực Tây Nguyên và Nam Bộ dù ít xuất hiện mức nhiệt trên 40 độ C, nhưng nắng nóng và nắng nóng gay gắt kéo dài từ tháng 3 đến nay khiến cho nền nhiệt tại đây cũng phổ biến cao hơn từ 1 -3 độ C so với trung bình nhiều năm, riêng Tây Nguyên có nơi cao hơn 3 độ C.

Các bãi biển là điểm đến yêu thích của người dân cả nước trong dịp nghỉ lễ 30/4 - 1/5

Trên cả nước đã ghi nhận 112 giá trị nhiệt độ cao nhất ngày vượt giá trị lịch sử (GTLS) cùng thời kỳ tháng 4 và có nơi còn cao hơn giá trị cao nhất năm từng quan trắc được. Như tại Đông Hà (Quảng Trị) và Tương Dương (Nghệ An) có nhiệt độ cao nhất 44 độ C lần lượt trong ngày 28 và 30/4. Mức nhiệt này chỉ kém 0,2 độ C so với nhiệt độ kỷ lục 44,2 độ C ghi nhận tại Tương Dương (Nghệ An) vào ngày 7/5/2023. Đáng chú ý, đã 44 năm Đông Hà mới ghi nhận kỷ lục mức nhiệt trong tháng 4 như vậy (kỷ lục cũ 42,1 độ C vào năm 1980).

Một số nơi như tại Hà Nội, ngày 27/4, các trạm đo ở Ba Vì, Sơn Tây, Láng, Hoài Đức, Hà Đông đều ghi nhận nhiệt độ trên 40 độ C vượt kỷ lục từng ghi nhận được trong nhiều năm trước đó. Cụ thể, Ba Vì ghi nhận 41,2 độ C vượt lịch sử 38,3 độ C từng ghi nhận vào tháng 4 các năm 2006 và 2012. Sơn Tây nhiệt độ cao nhất ngày là 40,4 độ C, vượt kỷ lục 37,8 độ C của năm 1998. Láng 41,5 độ C vượt ngưỡng 39 độ C của năm 2006. Hoài Đức nhiệt độ cao nhất ngày 27/4 là 40,7 độ C vượt kỷ lục 38,5 độ C từng ghi nhận trong tháng 4/2019. Hà Đông nhiệt độ thực đo trong ngày này là 40,5 độ C vượt giá trị lịch sử 37,2 độ C của tháng 4/2015.

Cùng với nắng nóng, toàn quốc đã xảy ra nhiều trận dông, lốc, sét và mưa đá và tập trung chính ở các tỉnh phía Bắc vào nửa cuối tháng 4. Các tỉnh Lào Cai, Lạng Sơn, Sơn La, Cao Bằng, Hà Giang, Tuyên Quang, Bắc Cạn, Hòa Bình, Phú Thọ, Quảng Ninh, Nghệ An, Quảng Trị, Đắk Nông, Đắk Lắk đều đã xuất hiện các hiện tượng thời tiết nguy hiểm trên.

Nhiệt độ tháng 5 cao hơn trung bình nhiều năm

Những ngày đầu tháng 5, Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ giảm nhiệt do tác động của khối không khí lạnh từ phía Bắc kéo xuống. Nhiều địa phương có mưa rào và dông, cục bộ cơ nơi mưa to. Theo Trung tâm Dự báo KTTV quốc gia, nắng nóng sẽ sớm quay trở lại khu vực Tây Bắc Bộ từ ngày 4/5.

Trong tháng 5, áp thấp nóng phía Tây tiếp tục hoạt động mạnh nên Bắc Bộ, các tỉnh từ Thanh Hóa đến Phú Yên xuất hiện nhiều ngày nắng nóng và nắng nóng gay gắt, có nơi đặc biệt gay gắt. Tây Nguyên, Nam Bộ nhiều ngày nắng nóng diện rộng, có nơi nắng nóng gay gắt, tập trung trong 20 ngày đầu tháng.

Nắng nóng và nắng nóng gay gắt trên cả nước dự báo xuất hiện nhiều hơn so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ. Trên cả nước, nhiệt độ trung bình phổ biến cao hơn trung bình nhiều năm từ 1,5 - 2,5 độ C, có nơi cao hơn. Do thiếu hụt mưa và khả năng nắng nóng xuất hiện nhiều nơi tại các khu vực trên phạm vi cả nước, nên nguy cơ cao kéo dài thêm tình trạng khô hạn, thiếu nước và tiềm ẩn các nguy cơ cháy nổ rất cao.

Nắng nóng kéo dài tại Nam Bộ gây tình trạng khô hạn, thiếu nước

Trên nền nhiệt cao, mưa dông cũng có xu hướng gia tăng dần ở khu vực Bắc Bộ. Tại khu vực Tây nguyên và Nam Bộ, trong giai đoạn 10 ngày cuối tháng 5/2024, gió mùa Tây Nam ở phía Nam có xu hướng hoạt động mạnh dần nên mưa có khả năng gia tăng hơn. Theo ông Nguyễn Văn Hưởng, Trưởng phòng Dự báo thời tiết, tháng 5 là giai đoạn có sự chuyển biến thời tiết từ mùa lạnh sang mùa nóng, mùa khô sang mùa mưa ở Bắc Bộ nên các hiện tượng dông mạnh kèm lốc, sét, mưa đá có khả năng xuất hiện nhiều nhất trong năm, đặc biệt ở vùng núi do tác động của địa hình có thể tạo ra các ổ mây đối lưu phát triển mạnh, hệ quả là gây ra các trận dông kèm lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh.

Thời gian dông, lốc, sét nhất là mưa đá và gió giật mạnh ở Bắc Bộ, khu vực Thanh Hóa, Nghệ An và Hà Tĩnh thường xuất hiện vào chiều, chiều tối và đêm. Đáng chú ý là trong năm 2024, hiện tượng dông, lốc, sét, mưa đá sẽ xảy ra nhiều hơn so với trung bình nhiều năm.

Để hạn chế tác động, cơ quan khí tượng thủy văn khuyến nghị người dân thường xuyên theo dõi các thông tin cảnh báo khí tượng thủy văn thông qua các kênh truyền hình, báo chí, cổng thông tin cảnh báo trực tuyến của cơ quan khí tượng thủy văn để chủ động trong sinh hoạt và sản xuất.

Theo Báo TNMT