Người dân sử dụng đất trong hạn mức cho phép sẽ tính thuế thấp, vượt bao nhiêu lần thì sẽ tính thuế cao hơn tương ứng, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết.

Trong hai tiếng chiều 19/8, Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà đã trả lời 32 trong hơn 150 câu hỏi của độc giả gửi đến VnExpress.

- Xin chào Bộ trưởng, cảm ơn ông đã dành thời gian trả lời trực tuyến. Câu đầu tiên xin được hỏi, sau 8 năm thi hành Luật Đất đai 2013, thực tiễn đã phát sinh vấn đề gì cấp thiết để phải xem xét sửa luật? (Vũ Tuân, 47 tuổi, Hà Nội)

- Trước tiên tôi cảm ơn VnExpress cho tôi cơ hội tiếp xúc với nhiều người dân để cung cấp thông tin liên quan đến công việc khó khăn, nhưng hết sức quan trọng, cần thiết là sửa đổi Luật Đất đai.

Sau hơn 8 năm kể từ khi Luật Đất đai năm 2013 có hiệu lực, chúng ta đã tạo được hệ thống cơ sở pháp lý khá đồng bộ, chặt chẽ, khả thi cho việc khai thác và sử dụng đất đai hợp lý, tiết kiệm và có hiệu quả, khai thác nguồn lực đất đai cho việc phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh của đất nước, thúc đẩy phát triển hệ thống hạ tầng, đô thị hóa, đóng góp lớn cho ngân sách.

Nguồn lực đất đai năm 2013 đóng góp 7-8% nguồn thu ngân sách thì đến năm 2021-2022 tăng lên trung bình 15-20%, có địa phương đến 35% tổng thu ngân sách. Giai đoạn vừa qua nguồn lực đất đai đã cân đối được mọi nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, an ninh, quốc phòng.

 

Bên cạnh đó, qua tổng kết Nghị quyết 19 và Luật Đất đai năm 2013 cho thấy công tác quản lý về đất đai còn nhiều tồn tại, như Tổng bí thư đã nêu trong Hội nghị Trung ương lần thứ 5 là tại sao nguồn lực đất đai quan trọng như vậy nhưng chưa phát huy để phục vụ phát triển kinh tế xã hội.

Quy hoạch sử dụng đất chưa đảm bảo tính đồng bộ, tổng thể, hệ thống, chất lượng chưa cao, thiếu tầm nhìn dài hạn, chưa đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững, thực hiện chưa nghiêm. Lợi ích giữa nhà nước, người sử dụng đất và nhà đầu tư trong thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư chưa được giải quyết hài hòa. Định giá đất chưa đúng giá trị thị trường, chưa điều tiết được giá trị chênh lệch địa tô. Sinh kế bền vững cho người có đất bị thu hồi chưa được đảm bảo...

Thị trường bất động sản phát triển thiếu lành mạnh, chưa bền vững và còn tiềm ẩn nhiều rủi ro. Mua bán đầu cơ đất đai, nhà ở nhưng không sử dụng tạo nên khu đô thị không người ở, nhà bỏ hoang, tình trạng thổi giá, làm giá, đấu giá bỏ cọc, nâng cao giá trị để phát hành trái phiếu, thế chấp ngân hàng làm ảnh hưởng đến kinh tế vĩ mô.

Cải cách hành chính trong quản lý đất đai chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn. Tài chính đất đai và giá đất chưa phản ánh đúng thực tế thị trường; năng lực quản lý nhà nước về đất đai chưa đáp ứng được yêu cầu; cơ sở dữ liệu, hệ thống thông tin đất đai chưa được hoàn thiện.

Xu thế thoái hóa, ô nhiễm đất, xâm nhập mặn diễn ra ở nhiều nơi, diễn biến phức tạp, dẫn đến mất đất, giảm độ màu mỡ, ảnh hưởng lớn đến sản xuất nông, lâm nghiệp và đời sống của người dân.

Khiếu nại, tố cáo, vi phạm pháp luật về đất đai còn nhiều, chiếm 60-70% vụ việc. Một bộ phận cán bộ quản lý lợi dụng để mang lại những lợi ích không chính đáng cho mình.

Đó là vấn đề đặt ra cần hoàn thiện chính sách, pháp luật về đất đai.

Ba điểm mới quan trọng nhất của dự luật Đất đai sửa đổi

- Theo Bộ trưởng, ba điểm mới quan trọng nhất, tác động mạnh mẽ nhất đến người dân và doanh nghiệp trong dự luật là gì? (Nguyễn Dương, 54 tuổi, TP HCM)

- Nghị quyết Trung ương khóa 5 đã đưa ra 6 nhóm chính sách lớn, cá nhân tôi thấy rằng nhóm nào cũng rất quan trọng để giải quyết những tồn tại, hạn chế, tạo ra động lực huy động nguồn lực tài nguyên và xung lực cho phát trển. Tuy nhiên theo câu hỏi này thì tôi chọn ba vấn đề.

Thứ nhất là vấn đề liên quan đến quy hoạch. Nhà nước với tư cách là đại diện cho sở hữu toàn dân về đất đai thì quản lý đất đai phải thông qua quy hoạch. Việc hoàn thiện quy hoạch sử dụng đất làm sao đáp ứng nhu cầu là rất quan trọng. Cần phân bổ quản lý nguồn lực này một cách tiết kiệm, công bằng, minh bạch hài hòa giữa các lợi ích, các lĩnh vực kinh tế, giữa các địa phương, giữa hiện tại và tương lai, giải quyết vấn đề bảo vệ môi trường và biến đổi khí hậu.

Thứ hai, chuyển trọng tâm từ phương thức quản lý nặng về hành chính sang thực hiện đồng bộ các công cụ kinh tế, quy hoạch, hành chính để điều tiết các quan hệ đất đai. Hoàn thiện các quy định về giá đất theo nguyên tắc thị trường đảm bảo công khai, minh bạch, có sự giám sát của HĐND; các chính sách tài chính, ngân sách, thuế để điều tiết nguồn thu từ đất, địa tô tăng thêm không do người sử dụng đất đầu tư mang lại; giải quyết tình trạng đầu cơ, chậm sử dụng đất, bỏ đất hoang; giao dịch thực hiện thông qua sàn.

Việc giao đất, cho thuê đất chủ yếu thông qua đấu giá đất, đầu thầu dự án có sử dụng đất. Đặc biệt là có các cơ chế để doanh nghiệp vừa và nhỏ, siêu nhỏ thuận lợi trong tiếp cận đất làm mặt bằng cho sản xuất kinh doanh.

Thứ ba là thúc đẩy cải cách hành chính. Trong sửa đổi lần này cần chuyển đổi số, áp dụng thành tựu công nghệ thông tin, xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai, đa mục tiêu, tập trung thống nhất, có thể quản lý đất với tư cách là cơ quan nhà nước thay mặt nhân dân quản lý gồm số lượng, chất lượng và kinh tế đất đai. Đồng thời qua đây cải cách thủ tục hành chính, xây dựng nhà nước phục vụ, mọi dịch vụ công, mọi thông tin đất đai có thể đến người dân mọi nơi, mọi lúc.

Ngoài ra, dự thảo luật quy định quyền của công dân trong tiếp cận đất đai, thông tin đất đai (quy hoạch, giá đất...), tham gia, giám sát việc quản lý, sử dụng đất. Nhà nước quan tâm giải quyết quyền lợi ích của người dân trong từng chính sách như bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; quan tâm đảm bảo sinh kế, tạo việc làm, tổ chức lại sản xuất, ổn định đời sống cho người có đất bị thu hồi; chính sách miễn giảm tiền sử dụng đất.

Dự luật cũng hoàn thiện các quyền để người sử dụng đất được góp vốn, góp đất thực hiện các dự án đầu tư, mở rộng hạn mức, đối tượng được nhận chuyển nhượng đất nông nghiệp. Nông dân được được linh hoạt trọng chuyển đổi mục đích sử dụng đất trồng lúa.

Tôi cho rằng ba chính sách này có mối quan hệ hữu cơ, khi chúng ta làm được thì sẽ giải quyết được cơ bản các vấn đề đang tồn tại.

5 năm tới Việt Nam sẽ có hệ thống định giá đất mới

- Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi bỏ quy định về khung giá đất sau 30 năm áp dụng. Bản chất sự thay đổi này là gì, thưa Bộ trưởng? (Nguyễn Thị Tâm, 53 tuổi, Vĩnh Phúc)

- Qua tổng kết thực tiễn Nghị quyết 19 và Luật đất đai cho thấy khung giá đất hiện nay được quy định cho một thời gian khá dài 5 năm, làm căn cứ cho địa phương ban hành bảng giá đất, không được cao hơn 30% khung giá. Đồng thời, khung giá đất chỉ quy định mức tối thiểu, tối đa theo vùng và địa bàn trong vùng. Ví dụ đất ở phi nông nghiệp thì phân theo đồng bằng, trung du, miền núi; đối với đất ở đô thị thì theo loại đô thị đặc biệt, loại I, loại II, loại III chưa đủ độ dày, chi tiết để đảm bảo phù hợp với các yếu tố hình thành giá đất như vị trí, khả năng sinh lợi... Có biên độ rất rộng giữa giá tối thiểu, tối đa do đó cũng không điều tiết được vấn đề giá đất giáp ranh...

Trong khi đó, thị trường bất động sản vận động, thay đổi liên tục làm cho mức giá bị giới hạn trong khung giá rất nhanh trở nên lạc hậu, thấp xa so với thị trường, nhất là tại các thành phố. Tôi ví dụ giá đất cao nhất tại đô thị đặc biệt trong khung giá hiện nay là 129,6 triệu đồng được phép biến động trong biên độ 30% thì mới là hơn 164 triệu đồng, như vậy quá thấp so với thực tế ở khu vực Hàng Ngang, Hàng Đào ở Hà Nội hay các khu vực trung tâm quận 1 TP HCM.

Thực tế đó dẫn đến khung giá đất thấp, khó khăn cho địa phương ban hành bảng giá đất phù hợp với giá đất thị trường. Một số địa phương đề nghị cho phép ban hành bảng giá đất vượt khung giá, đề nghị bỏ khung giá đất.

Việc bỏ khung giá đất thì bảng giá đất sẽ tiệm cận với giá đất cụ thể và góp phần tiến tới xóa bỏ cơ chế hai giá, giảm thất thoát, tăng thu cho ngân sách nhà nước. Đây là chủ trương đúng đắn.

- Khái niệm giá đất phù hợp với giá phổ biến thị trường tôi hiểu nôm na là giá đất sát với giá thị trường. Tuy nhiên, giá thị trường sẽ theo từng thời điểm, phụ thuộc vào quy luật cung cầu. Hơn nữa, bảng giá đất được xây dựng định kỳ hàng năm và công bố vào ngày đầu năm thì làm sao sát với giá thị trường của từng thời điểm trong năm được? Mong Bộ trưởng giải thích rõ điều này. (leviet2509, 39 tuổi, TP Thủ Đức, TP HCM)

- Tôi đồng tình với bạn bảng giá đất trong nhiều thời điểm trong năm có thể không phản ánh được sát với những biến động về giá của thị trường. Do đó, trong dự thảo lần này chúng tôi có quy định cụ thể về Bảng giá đất hàng năm và giá đất cụ thể.

Trong đó, Bảng giá đất chỉ được dùng để tính tiền sử dụng đất khi Nhà nước công nhận quyền sử dụng đất ở của hộ gia đình, cá nhân đối với phần diện tích trong hạn mức; cho phép chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp, đất phi nông nghiệp không phải là đất ở sang đất ở đối với phần diện tích trong hạn mức giao đất ở cho hộ gia đình, cá nhân; tính thuế sử dụng đất, thuế đối với các dự án chậm tiến độ hoặc không đưa đất vào sử dụng.

Bảng giá đất cũng dùng để tính thuế thu nhập từ chuyển quyền sử dụng đất đối với hộ gia đình, cá nhân; tính tiền sử dụng đất tăng thêm đối với những trường hợp chậm đưa đất vào sử dụng, không đưa đất vào sử dụng; tính phí và lệ phí trong quản lý, sử dụng đất đai; tính tiền xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai; tính giá trị quyền sử dụng đất để trả cho người tự nguyện trả lại đất cho Nhà nước đối với trường hợp đất trả lại là đất Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất, công nhận quyền sử dụng đất có thu tiền sử dụng đất, đất thuê trả tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê.
 

Giá cụ thể được định tại thời điểm được sử dụng để làm căn cứ trong các trường hợp: Tính tiền sử dụng đất khi Nhà nước công nhận quyền sử dụng đất của hộ gia đình, cá nhân đối với phần diện tích đất ở vượt hạn mức; cho phép chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp, đất phi nông nghiệp không phải là đất ở sang đất ở đối với phần diện tích vượt hạn mức giao đất ở cho hộ gia đình, cá nhân.

Giá cụ thể được dùng để tính tiền thuê đất đối với đất nông nghiệp vượt hạn mức giao đất, vượt hạn mức nhận chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân; tính tiền sử dụng đất khi Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất đối với tổ chức mà phải nộp tiền sử dụng đất; khi cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước mà doanh nghiệp cổ phần sử dụng đất thuộc trường hợp Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất, cho thuê đất, trả tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê; tính tiền thuê đất đối với doanh nghiệp nhà nước cổ phần hóa được Nhà nước cho thuê đất trả tiền thuê đất hàng năm; tính tiền bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất...

Chúng tôi đang tập trung xây dựng bảng giá đất theo vùng giá trị đất. Hiện nhiều địa phương đã áp dụng phương pháp này để xác định giá đất và biến động giá đất thị trường. Ở nước ta, việc lập bản đồ giá trị đất đai phụ thuộc vào từng khu vực, nơi nào có nhiều giao dịch đất đai diễn ra thì sẽ sớm thu thập được cơ sở dữ liệu phục vụ định giá đất.

Năm 2025, chúng ta sẽ có cơ sở dữ liệu đất đai, trong đó có bản đồ về giá đất đai. Khi hoàn thành xong việc đo đạc, các thửa đất đều được thể hiện trên bản đồ địa chính, gắn với giá đất thu thập hàng ngày. Tôi nói 5 năm ở các nước là thay đổi từ 5 phương pháp sang phương pháp vùng giá trị đất. Tôi nghĩ trong vòng 5 năm tới, Việt Nam sẽ có hệ thống định giá đất mới.

Còn hiện nay chúng ta phải kết hợp các phương pháp định giá như tôi đã nói ở trên.

- Xin Bộ trưởng chia sẻ tiến độ xây dựng dữ liệu giá đất sát giá thị trường thế nào rồi? Vì sao hàng thập kỷ qua Nhà nước đã nhắc đến khái niệm này nhưng chưa thấy công bố dữ liệu cụ thể nào về giá đất thị trường để người dân được tiếp cận? (Lê Vũ, 40 tuổi, TP HCM)

- Vấn đề độc giả đặt ra cũng chính là một trong những nhiệm vụ đặt ra trong sửa đổi Luật Đất đai lần này. Đó là xây dựng hệ thống thông tin và dữ liệu đất đai đa mục đích, thống nhất, tập trung kết nối từ Trung ương đến địa phương, thể hiện thông tin đến từng thửa đất. Bộ Tài nguyên và Môi trường đang chủ trì xây dựng hệ thống, hiện nay một số địa phương đã đưa vào sử dụng phục vụ người dân. Mục tiêu phấn đấu đến năm 2025 sẽ đi vào hoạt động chung cho cả nước.

Cái khó nhất chính là thông tin đầu vào chính xác để phản ánh đúng bức tranh của thị trường, giá trị của từng thửa đất. Để làm được điều đó, dự luật đã đưa vào những quy định, như là: Giá đất xác định thông qua giá trúng đấu giá quyền sử dụng đất; áp thuế chuyển quyền sử dụng đất thông qua bảng giá để người sử dụng đất khai báo đúng giá giao dịch thực tế để thiết lập được hệ thống giá đất. Các giao dịch về quyền sử dụng đất của các dự án phải qua sàn. Thực hiện thanh toán giao dịch không dùng kiền mặt để quản lý được dòng tiền. Có chế tài để xử lý đối với trường hợp không khai báo, đăng ký giá đúng giá trị giao dịch trên thị trường.

Chúng tôi hy vọng với quy định nêu trên chúng ta sẽ xây dựng được hệ thống dữ liệu giá đất phản ánh được giá thị trường.

 

- Để xác định giá đất sát với thị trường thì nhà nước đóng vai trò gì? Cá nhân tôi cho rằng Nhà nước không nên can thiệp trực tiếp quá sâu vào việc định giá đất. Quan điểm của Bộ trưởng thế nào? (Vũ Phong, 41 tuổi, Hải Phòng)

- Tôi đã nói là ở đây không ai được can thiệp vào định giá đất. Thị trường sẽ xác định giá đất bởi vì:

Đối với giá đất của các giao dịch thứ cấp, tức là của người sử dụng đất với nhau thì hoàn toàn theo thị trường, nhà nước không can thiệp, do thị trường quyết định.

Đối với trường hợp Nhà nước xác định giá đất để giao, cho thuê đất, cũng như xác định nghĩa vụ đối với nhà nước, thì giá cụ thể cũng được xác định là giá phổ biến trên thị trường. Như vậy có thể hiểu căn cứ vào giá thị trường và việc định giá đất cũng bắt đầu từ tổ chức tư vấn giá đất.

Mặt khác, với thiết kế của luật lần này việc giao đất, cho thuê đất chủ yếu thực hiện theo hình thức đấu giá, đầu thầu dự án có sử dụng đất công khai, minh bạch do thị trường quyết định, không ai can thiệp được cả.

Nhà nước không can thiệp vào giá đất thị trường, nhưng nhà nước quản lý thị trường, điều tiết thị trường thông qua các giải pháp tăng cung quỹ đất ra thị trường, quản lý chặt chẽ quy hoạch và áp dụng các công cụ thuế.

Người dân được lợi gì khi bỏ khung giá đất?

- Đọc dự luật, tôi hiểu rằng khi bỏ khung giá đất của Nhà nước sẽ chỉ còn bảng giá đất mà các địa phương quy định và giá này sẽ sát với thị trường hơn. Nghĩa vụ tài chính của các doanh nghiệp được giao đất, thuê đất sẽ phải cao hơn trước và ngân sách sẽ có lợi hơn. Nhưng ở góc độ người dân, tôi chưa rõ việc này có lợi thế nào. Mong Bộ trưởng chia sẻ rõ hơn. (Phạm Linh, 48 tuổi, Bình Dương)

- Tôi đồng tình với độc giả. Với việc giá đất sát với thực tế thị trường hơn thì trách nhiệm tài chính của doanh nghiệp, người sử dụng đất có thể sẽ tăng và tăng thu cho ngân sách, giảm thất thoát. Việc này giúp cho chúng ta có thêm nguồn lực để đầu tư cho phát triển kinh tế - xã hội và như thế người dân sẽ được hưởng lợi (lợi ích gián tiếp).

Phía doanh nghiệp và nhà nước cũng đạt được rất nhiều lợi ích. Tôi lấy ví dụ rút ngắn được thời gian giải phóng mặt bằng sẽ tiết kiệm được nguồn lực, rút ngắn thời gian thực hiện dự án đầu tư khắc phục được tình trạng dự án chờ mặt bằng kéo dài, điều này cũng sẽ làm lợi cho xã hội.

Người sử dụng đất sẽ được bồi thường đúng được các giá trị đất khi nhà nước thu hồi, như vậy đây là lợi ích trực tiếp đối với người sử dụng đất.

Tuy nhiên, trong dự thảo luật cũng có các cơ chế điều tiết như các chính sách thu, công cụ kinh tế để không đẩy giá đất lên quá cao làm tăng chi phí đầu vào của sản xuất, giá thành sản phẩm, giảm sức cạnh tranh của nền kinh tế.

- Trong bài báo trên VnExpress, Bộ trưởng nói cần 5-10 năm để áp dụng ý tưởng khung giá đất theo thị trường. Tại sao không sử dụng công cụ thuế để người mua giám sát giá bán đất của người bán? Làm như vậy sẽ chỉ cần 5-10 năm là có thể áp dụng triệt để trên cả nước. Nhà nước sẽ thu được nguồn lợi rất lớn, người tham gia giao dịch sẽ tự điều chỉnh thái độ mua bán để phù hợp với pháp luật tránh liên lụy về sau? (Le Hao, Trung đô. TP Vinh. Nghệ an)

- Tôi đánh giá rất cao sáng kiến này.

Tất nhiên hiện nay để có được giá đất theo thị trường, áp dụng phương pháp định giá theo vùng giá trị thì cần thu thập các thông tin, làm sao người dân giao dịch thông qua sàn giao dịch; giá hợp đồng đảm bảo đúng nhưng không liên quan đến tính thuế thu nhập, gia tăng trong mua bán đất.

Đồng thời cần có chế tài với người cung cấp thông tin giá không đúng. Chúng ta sẽ xây dựng cơ sở dữ liệu thông tin về đất đai, trong 5 năm nếu làm tốt thì sẽ chuyển sang phương pháp định giá đất mới. Hoặc nhiều quận, huyện có thể áp dụng phương pháp định giá mới sớm hơn.

Tôi cho rằng, cách tính thuế mới này thì ai cũng có thể giám sát được.

Bỏ khung giá đất không tác động đến giá đất cụ thể

- Xin Bộ trưởng cho biết, nếu nhà nước bỏ khung giá đất và áp dụng quy định tính giá đất theo giá thị trường thì giá bất động sản có tăng không? Vì người bán chắc chắn không bao giờ chịu phần thuế nộp thêm mà sẽ tăng giá bán. (Trần Thanh Bình, 50 tuổi, Hà Nội)

- Như tôi đã nói ở trên khung giá đất không tác động đến giá cụ thể mà giá đất cụ thể do thị trường quyết định, do đó việc bỏ khung giá đất sẽ không tác động đến thị trường bất động sản.

Giá sản phẩm bất động sản do nhà đầu tư đưa ra trong đó đã gồm giá đất, chi phí đầu tư và các chi phí khác của họ. Việc thay đổi cách tính giá thì giá đất ở lần sửa đổi Luật Đất đai lần này sẽ minh bạch hơn, và không phải yếu tố làm thay đổi giá trị sản phẩm bất động sản. Giá bất động sản tăng hay không và tăng ở mức độ nào... sẽ phụ thuộc vào cung - cầu.

 

- Bộ trưởng dự liệu sẽ có những khó khăn gì khi xây dựng, triển khai các quy định cụ thể về xác định giá đất (nhân lực, vướng mặt pháp lý, công nghệ, cơ sở dữ liệu...)? (Nguyễn Huy Đăng, 42 tuổi, TP HCM)

- Tôi cho rằng giai đoạn đầu triển khai sẽ gặp một số khó khăn do chúng ta chưa có đầy đủ dữ liệu, nhất là thu thập, xây dựng được hệ thống thông tin đầu vào chính xác của các yếu tố hình thành giá đất để so sánh. Còn khi đã thông tin đầu vào chính xác thì sẽ có các kết quả đầu ra chính xác, rồi được cập nhật thường xuyên.

Tuy nhiên, chúng ta cũng có những thuận lợi là có chuyên gia, cơ quan chuyên môn và đội ngũ tư vấn xác định giá đất để xây dựng giá đất; có công nghệ để hỗ trợ nhất là hệ thống thông tin đất đai đang được triển khai xây dựng. Bây giờ phải làm sao để cả hệ thống vào cuộc.

Đền bù đất sẽ thế nào?

- Gia đình tôi có một ngôi nhà đang ở, nghe nói sẽ phải di dời nếu cơ quan bên cạnh mở rộng trụ sở. Nếu bồi thường theo khung giá hiện nay thì quá thấp, cả nhà chúng tôi sẽ phải ra đường ở. Nếu luật bỏ khung giá đất, khi đó chúng tôi có được đền bù theo giá thị trường không? Chúng tôi rất lo lắng, mất ăn mất ngủ. Rất mong bộ trưởng trả lời? (Vũ Kim, 41 tuổi)

- Ông Vũ Kim yên tâm không ai lấy khung giá đất để tính toán giá bồi thường cả, kể cả pháp luật hiện hành thì giá đất tính bồi thường cũng phải tính giá ở thời điểm thu hồi, sát giá thị trường. Ban chấp hành Trung ương đã thông qua chính sách mới, đó là làm rõ nội hàm định hướng xã hội chủ nghĩa trong chính sách quản lý đất đai. Chủ trương là giải quyết hài hòa lợi ích giữa nhà nước, người sử dụng đất và nhà đầu tư; đảm bảo sinh kế bền vững và tốt hơn cho người có đất bị thu hồi ngoài kế thừa quy định của Luật Đất đai năm 2013, trong đó:

Giá đất tính bồi thường là giá cụ thể phù hợp với giá phổ biến trên thị trường.

Dự luật quy định đa dạng các hình thức bồi thường về đất đối với hộ gia đình, cá nhân như ngoài việc bồi thường bằng đất có cùng mục đích, bằng tiền, thì có thể được bồi thường bằng đất khác hoặc nhà ở nếu địa phương còn quỹ đất, quỹ nhà ở và người sử dụng đất có nhu cầu.

Ngoài ra, dự luật cũng quy định việc tổ chức xây dựng phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư phải thực hiện trước khi có quyết định thu hồi đất.

 

- Dự luật nêu "Nếu không có đất để bồi thường sẽ đền bằng tiền". Chính quyền Hà Nội dựa vào điều này để đền tiền chứ không đền đất, gây thiệt thòi cho người dân. Bộ trưởng có suy nghĩ gì. (Nguyễn Thông, 47 tuổi, 53 Quang Trung, Hà Nội)

- Sửa đổi Luật Đất đai lần này chúng tôi thiết kế quy định đa dạng các hình thức bồi thường về đất đối với hộ gia đình, cá nhân. Ví dụ ngoài việc bồi thường bằng đất có cùng mục đích, bằng tiền thì có thể được bồi thường bằng đất khác mục đích hoặc nhà ở nếu địa phương còn quỹ đất, quỹ nhà ở và người sử dụng đất có nhu cầu.

Giá đất tính bồi thường là giá cụ thể phù hợp với giá phổ biến trên thị trường để đảm bảo quyền lợi của người sử dụng đất. Quy định đối với nhà ở, công trình phục vụ sinh hoạt gắn liền với đất của hộ gia đình, cá nhân thì thường được tính bằng giá trị xây dựng mới của nhà ở, công trình có tiêu chuẩn kỹ thuật tương đương. Đồng thời, Luật quy định việc tổ chức xây dựng phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư phải thực hiện trước khi có quyết định thu hồi đất.

- Hiện có tình trạng địa phương thu hồi đất của người dân với giá rẻ, sau đó giao cho doanh nghiệp thực hiện dự án đô thị, nhà ở với giá cao gấp nhiều lần. Dự luật có quy định nào để chấm dứt tình trạng này, đảm bảo hài hòa lợi ích giữa người có đất bị thu hồi, nhà nước, nhà đầu tư? (Nguyễn Văn Linh, 45 tuổi, TP HCM)

- Nếu chúng ta làm tốt phương pháp định giá đất thì mọi việc lợi dụng như nêu trên không còn nữa. Giá đất sẽ công khai, minh bạch với mọi người.

- Ở địa phương, chính quyền các cấp huyện, thị xã, thành phố đua nhau phân lô, bán nền (thông qua giải phóng mặt bằng đất xen kẹt, mở đường bán đất...), sau đó chuyển đấu giá. Dự thảo luật đất đai sửa đổi có giải pháp gì để giải quyết thực trạng này? (dungqnc, 47 tuổi, Quảng Ninh.)

- Thứ nhất, dự thảo luật quy định khá chặt chẽ về việc phân lô bán nền ở đô thị và khu vực phát triển đô thị để thu hút nhà đầu tư có năng lực, tạo nên giá trị gia tăng từ đất, phát triển các khu đô thị đồng bộ, kiến trúc cảnh quan.

Đối với các khu vực khác Chính phủ quy định về tiêu chí, điều kiện để cho phép chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng khu nhà ở được chuyển nhượng quyền sử dụng đất dưới hình thức phân lô sau khi đã hoàn thành đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng và nghĩa vụ tài chính về đất đai.

Thứ hai, đối với các khu đất xen kẹt tại các địa phương thì Bộ Tài nguyên và Môi trường đã có hướng dẫn là khi chuyển đổi sang đất đô thị nếu đủ diện tích thì phải đấu giá để thu lại nguồn lợi cho nhà nước. Trường hợp không đủ điều kiện tách thửa thì cho phép hợp thửa đối với thửa đất liền kề.

 

Đánh thuế cao, thuế lũy tiến với người đầu cơ đất

- Tôi thấy thời gian qua, nhiều doanh nghiệp tham gia đấu giá đất với giá trúng rất cao, nhưng sau đó bỏ cọc, điển hình là vụ đấu giá đất Thủ Thiêm (TP HCM). Bộ trưởng có giải pháp gì để khắc phục trong lần sửa đổi luật lần này? (Trần Văn Dũng, 61 tuổi, Bà Rịa Vũng Tàu)

- Để khắc phục tình trạng như độc giả nêu, dự thảo luật quy định điều kiện của tổ chức, cá nhân tham gia đấu giá quyền sử dụng đất phải thuộc đối tượng nhà nước giao đất, cho thuê đất.

Cụ thể là phải bảo đảm các điều kiện như có năng lực tài chính để việc sử dụng đất theo tiến độ của dự án đầu tư; ký quỹ hoặc các hình thức bảo đảm khác theo quy định của pháp luật về đầu tư; không vi phạm quy định của pháp luật về đất đai đối với trường hợp đang sử dụng đất do Nhà nước giao đất, cho thuê đất để thực hiện dự án đầu tư khác trên địa bàn cả nước.

Chúng ta cũng cần quy định thời gian phải thực hiện nghĩa vụ tài chính đầy đủ sau khi đấu giá trúng, chứ không để 1-3 tháng trước đây. Bởi vì nhiều khi người ta tham gia đấu giá để tạo giá ảo, dựa vào giá ảo để lợi dụng làm việc khác.

Tiến tới sẽ phải sửa trong Luật Đấu giá để quy trình rõ ràng hơn, đấu giá đất đai phải khác đấu giá vật dụng cụ thể, để tránh quân đỏ, quân xanh, tránh móc ngoặc lợi dụng giữa người tham gia đấu giá với người thực hiện công tác đấu giá.

- Thưa Bộ trưởng, vấn đề người dân rất quan tâm là nhà nước có biện pháp gì để đối phó với vấn nạn đầu cơ đất đai, làm lũng đoạn thị trường, nâng giá không vượt giá trị nhiều lần, bởi tình trạng này diễn ra phổ biến trên toàn quốc? (Thanh Lam, 49 tuổi, Bắc Ninh)

- Ở đây có mấy vấn đề chúng ta cần giải quyết. Trước tiên phải dùng các công cụ tài chính, thuế để hạn chế các đối tượng đầu cơ đất đai. Chẳng hạn, với dự án mà nhà đầu tư mua với mục đích chờ giá tăng lên, đất hóa tài sản... thì sẽ xem xét dùng thuế lũy tiến để đánh vào đất, dự án trúng thầu, đấu giá nhưng chậm đưa vào sử dụng.

Với nhà đầu cơ, nếu họ mua xong bán ngay thì sẽ phải chịu mức thuế cao hơn, so với người mua, đầu tư nhưng sử dụng lâu dài, ổn định. Tức là chúng ta sẽ áp thuế cao với những người đầu cơ, mua đất, dự án nhưng sau đó không đầu tư mà chờ thị trường tăng để thu lời. Còn đối tượng thổi giá thông qua đấu giá thì sẽ thay đổi phương thức đấu giá để loại trừ động tác này.

Quan trọng nhất, tôi cho rằng phải xác định giá theo thị trường và dùng công cụ thị trường để điều tiết giá. Công cụ thị trường ở đây là cung - cầu để xác định giá. Ví dụ phân khúc nhà nào đang quá ít mà nhu cầu quá lớn thì Nhà nước cần có quỹ đất bổ sung vào phân khúc này. Khi số lượng sản phẩm tăng lên thì giá sẽ giảm xuống.

Không đánh thuế vào nhiều nhà, nhưng đánh vào hạn mức sử dụng

- Gia đình tôi có mấy mảnh đất diện tích lớn, do đời cha ông để lại. Với luật mới, khi chuyển nhượng, tôi có bị áp thuế cao như những người đầu cơ đất không, thưa Bộ trưởng? (Văn Kiên, 31 tuổi, Cần Thơ)

- Ở đây cần phải phân biệt rõ người chuyển nhượng bình thường và các nhà đầu cơ để tính mức thuế suất phù hợp. Như trường hợp của độc giả thì cần có các cơ sở xác định đất do ông cha để lại. Tôi nói thêm, ở Nhật Bản họ đánh thuế tài sản thừa kế rất cao. Họ không khuyến khích con cháu cứ phải thừa hưởng từ đời trước, nên đánh thuế rất cao 40-50%.

Việt Nam chưa áp dụng chính sách này. Tuy nhiên, theo chủ trương mới của Nghị quyết số 18 thì sẽ quy định mức thuế cao hơn với người sử dụng nhiều diện tích đất. Chính sách này sẽ được xem xét kỹ lưỡng và thể chế hóa tại các quy định của pháp luật về thuế.

Vì hiện nay có người nhiều nhà, nhưng diện tích nhỏ; cũng có người chỉ có một nhà, nhưng diện tích hàng nghìn mét vuông. Vậy nên cần tính hạn mức sử dụng đất cho từng địa phương, chẳng hạn có nơi 300 m2, 500 m2, có nơi 1.000 m2. Nếu người dân dùng đất trong hạn mức đó sẽ tính thuế thấp. Người sử dụng đất vượt hạn mức sẽ bị tính thuế cao hơn. Người dùng đất vượt hạn mức 3, 4 lần thì sẽ có mức thuế cao hơn tương ứng. Tất nhiên việc này chúng ta cần nghiên cứu và sẽ đưa vào Luật Thuế.

- Bộ trưởng cho hỏi luật đất đai mới có đánh thuế tài sản lũy tiến, hay bỏ hoang không? Và như thế nào là bỏ hoang, không sử dụng (nhà, đất thổ cư, đất nông nghiệp) (Quốc Khánh , 45 tuổi, Nghệ An)

- Câu hỏi này rất hay. Đây là vấn đề chúng tôi xác định chính sách về lâu dài. Luật đất đai có quy định về chính sách; quy định cụ thể sẽ được nghiên cứu kỹ lưỡng trong quá trình hoàn thiện chính sách thuế.

Tham khảo một số nước, như Mỹ nếu có 5 nhà, cho thuê cả 5 và đều đóng thuế kinh doanh thì không đóng thuế chồng thuế nữa. Còn nếu nhà bỏ hoang thì sẽ bị đánh thuế rất cao là thuế không sử dụng. Như ở Anh, nếu nhà không phát sinh tiền điện nước, không có đóng góp gì cho nhà nước, được gọi là lãng phí, thì phải đánh thuế cao.

Tôi nghĩ rằng chúng tôi sẽ học tập các nước như vậy.

Về các loại đất, thì đất nào không sử dụng cũng lãng phí. Về đất nông nghiệp hiện nay thuế bằng không, theo quy định của Quốc hội, nhưng nếu không sử dụng sẽ bị cộng hệ số.

- Nghị quyết trung ương nêu rõ việc giao dịch đất phải thông qua sàn giao dịch, thanh toán qua ngân hàng, không dùng tiền mặt. Chủ trương này sẽ được đưa vào dự luật thế nào? (Dương Ánh, 67 tuổi)

- Như tôi đã nói ở trên, các giao dịch của các dự án thì phải thông qua sàn giao dịch bất động sản. Đối với các giao dịch của người dân thì thực hiện thông qua Văn phòng đăng ký đất đai như quy định hiện hành để tránh phát sinh thủ tục, khó khăn cho người dân nhất là người dân ở nông thôn, vùng sâu, vùng xa.

Về chủ trương giao dịch không bằng tiền mặt, hiện nay pháp luật về phòng chống tham nhũng, cũng như chủ trương của Chính phủ sẽ tăng cường thực hiện thanh toán không dùng tiền mặt. Đây là cách làm ở các nước vẫn đang áp dụng để chống tham nhũng, nên rất cần thiết.

Việc này, Chính phủ sẽ triển khai sẽ được hoàn thiện trong các pháp luật về kinh doanh bất động sản,... Nếu làm được như vậy thì chúng ta sẽ kiểm soát được vấn đề tham nhũng, giá đất.

 

Người dân tiếp cận thông tin đất đai thế nào?

- Xin cho tôi hỏi, hiện nay có tình trạng cứ hễ tỉnh nào đó công bố quy hoạch xây sân bay, xây cầu, mở đường... là những khu vực xung quanh đó bắt đầu sốt đất, giá được đẩy lên nhiều lần. Mà theo tôi biết thông tin quy hoạch khi được quyết định là phải công khai. Xin hỏi Bộ trưởng có cách nào để hạn chế (hoặc tốt hơn là loại bỏ) được hiện trạng này không? (Bùi Châu Minh Tùng, 39 tuổi, Hà Nội)

- Quy hoạch phải công khai thông tin bằng nhiều hình thức để người dân biết. Thứ nhất là Cổng thông tin Chính phủ, cơ sở dữ liệu đất đai quốc gia, cơ sở dữ liệu đến văn phòng đăng ký đất đai ở các địa phương. Trong thời đại chuyển đổi số như hiện nay, chúng tôi tính toán để người dân có thể tiếp cận thông tin về quy hoạch ngay trên điện thoại di động.

Giá đất đương nhiên phụ thuộc vào quy hoạch và sẽ tăng khi được quy hoạch và được đầu tư phát triển hạ tầng. Đây là thực tế ở hầu như tất các nước. Nhiệm vụ của cơ quan quản lý trong thiết kế chính sách là điều tiết giá trị chênh lệch này về cho Nhà nước và hài hòa lợi ích cho người sử dụng đất. Dự thảo luật quy định việc đăng ký giá đất và xây dựng hệ thống giá đất trước và sau quy hoạch để xác định rõ giá trị tăng thêm phục vụ mục tiêu điều tiết của Nhà nước.

Ngoài ra, còn có cơ chế tạo quỹ đất bên cạnh các công trình để đấu giá và tái định cư tại chỗ cho người có đất được thu hồi.

- Bộ trưởng cho biết có chính sách gì khi bỏ khung giá đất vì khi đó giá chuyển đổi mục đích sang đất ở sẽ tăng và người dân không đủ khả năng tài chính để đóng thuế. Khi mua bán đất bắt buộc phải đăng ký sàn giao dịch sẽ có quá tải và tiêu cực vì muốn bán được đất? Giá đền bù sẽ rất cao liệu có quá khả năng triển khai các dự án không? (Tuyen Tran Duc, 49 tuổi, Đồng Nai)

- Có thể ông Tuyến chưa theo dõi hết những gì tôi đã trả lời trước đó. Ở đây tôi xin nhắc lại, với các nhà kinh doanh bất động sản khi mua bán đất bắt buộc phải đăng ký qua sàn giao dịch; còn người dân như ông có thể lựa chọn qua văn phòng đăng ký đất đai.

Dự thảo luật đã lường trước được vấn đề này, Chính phủ sẽ quy định hệ số điều chỉnh mức thu căn cứ vào biến động giữa bảng giá mới và bảng giá cũ, để nghĩa vụ của người dân không biến động quá lớn so với hiện nay và phù hợp với người dân trong từng giai đoạn. Chỉ số này sẽ được công khai do đó cán bộ quản lý không thể lợi dụng để tham nhũng.

Về giá đền bù, như tôi nói ban đầu, người dân hiện nay khi có đất bị thu hồi bao giờ cũng muốn được đền bù theo giá thị trường. Còn người phải bồi thường thì muốn giá thấp hơn thị trường.

Giá thị trường phải xác định là giá đúng nhất, chính xác nhất. Còn chuyện giá lên sẽ liên quan tới đầu vào của kinh tế, Nhà nước sẽ có chính sách điều tiết. Ví dụ, khi giá tăng quá cao thì phải có điều tiết của Nhà nước để cân bằng lại cung cầu, hoặc điều chỉnh tỷ suất thu.

- Hạ tầng để phát triển và phục vụ nhu cầu cho một trăm triệu dân Việt Nam đã và đang bị quá tải do rất nhiều lý do. Là cơ quan quản lý nhà nước về lĩnh vực tài nguyên và môi trường, Bộ sẽ chuẩn bị đề xuất gì với Quốc hội, Chính phủ có chính sách mà mỗi người dân trong tương lai đều được thụ hưởng giá trị thực chất của tài nguyên và môi trường, để con cháu chúng ta được sống trong một xã hội và môi trường đáng sống? (Đinh Xuân Thắng, Yên Hòa, Hà Nội)

- Đây là vấn đề tôi rất quan tâm, trăn trở bởi làm sao tài nguyên và môi trường phải mang lại lợi ích toàn xã hội và mỗi người dân đều có quyền thụ hưởng. Việc này phải được tính toán ngay từ khi thiết kế các chủ trương, chính sách, pháp luật.

Tôi đơn cử dự thảo Luật Đất đai lần này quy hoạch cần tính toán với tầm nhìn dài hơn để hài hòa giữa mục tiêu phát triển với các mục tiêu xã hội và môi trường, tính toán các công trình, hạ tầng không gian ngầm.

Dự luật cũng phải có chính sách đối với những người yếu thế trong xã hội, có chính sách khuyến khích đầu tư thực hiện phát triển bao trùm; giữ gìn được giá trị lâu dài cho đất nước như giá trị về môi trường, bảo tồn hệ sinh thái, thiên nhiên, danh lam thắng cảnh, văn hóa, lịch sử và đồng thời qua luật này chúng ta đảm bảo được an ninh, độc lập, chủ quyền của đất nước.

 

Công chức lương thấp bao giờ mới mua được nhà đất?

- Xin hỏi Bộ trưởng, tôi năm nay 33 tuổi làm công chức 15 năm. Lương hiện nay đạt mức hơn 9 triệu đồng. Các chi phí sống tại một thành phố tối giản cho một người độc thân như tôi chiếm 3-7 triệu đồng/tháng. Số tiền tiết kiệm một năm chỉ đạt mức 20 triệu đồng, trong khi giá nhà đất ở quá cao. Xin hỏi ông rằng có giải pháp nào để một công chức có thể mua nhà sau 5-10 năm tiết kiệm? (Lê Tiến, 33 tuổi, Lâm Đồng)

- Tôi được biết, Bộ Xây dựng đang triển khai Đề án chính sách nhà ở xã hội. Còn về chính sách đất đai, dự luật cũng đã quy định việc quy hoạch, bố trí quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội và các chính sách ưu đãi như không thu tiền sử dụng đất, miễn tiền sử dụng đất đối với nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp.

Ngoài ra, theo tôi, còn cần thêm các chính sách hỗ trợ khác như là tín dụng ưu đãi cho các dự án nhà ở xã hội để người thu nhập thấp có điều kiện tiếp cận.

- Xin hỏi Bộ trưởng là trong luật sửa đổi lần này có đề cập quy hoạch và cơ sở dữ liệu đất đai, vậy trong dự thảo đề ra hạn mức thời gian cho Nhà nước cần hoàn thành công việc này không? (Trần Ngoc Thạch, 58 tuổi)

- Dự luật Đất đai sửa đổi đã quy định kỳ quy hoạch là 10 năm, kế hoạch sử dụng đất 5 năm. Bộ Tài nguyên và Môi trường xây dựng quy hoạch sử dụng đất, kế hoạch sử dụng đất quốc gia 2021-2030 tầm nhìn đến năm 2050 và đã được Quốc hội thông qua.

Đối với kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh, quy hoạch sử dụng đất và kế hoạch sử dụng đất cấp huyện đang được các địa phương triển khai. Luật cũng quy định thời hạn phải hoàn thành quy hoạch để khắc phục độ trễ như thời gian vừa qua.

Liên quan đến thời gian hoàn thành xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai, Nghị quyết số 18 đã yêu cầu hoàn thành trong năm 2025, Bộ Tài nguyên và Môi trường đang phối hợp với địa phương hoàn thành để tạo nền tảng cho công tác quản lý đất đai theo mô hình hiện đại.

 

- Xin Bộ trưởng cho biết đô thị vệ tinh Hòa Lạc đang được đầu tư như thế nào? Dự án đã quá lâu mà chưa thấy có nhiều đột biến. Chúng tôi đã bị thu hồi đất 20 năm nay rồi, hàng nghìn hộ gia đình đã phải mất đất, nhưng đền bù chả được bao nhiêu. 20 năm trôi qua đến nay đất dịch vụ cũng chưa cấp cho chúng tôi? Bộ trưởng có suy nghĩ gì? (Đỗ Hải, 34 tuổi, Hà Nội)

- Thực tế, chính sách đền bù hiện nay đã khá rõ ràng, gồm đền bù tài sản trên đất, liên quan tới đất khác để làm dịch vụ. Vấn đề ở đây là thỏa thuận, cam kết của cơ quan địa phương thế nào? Nếu việc đó không được thực hiện, độc giả có thể phản ánh tới UBND TP Hà Nội.

Trường hợp cụ thể này, nếu đã gửi phản ánh tới chính quyền địa phương nhưng chưa được giải quyết, độc giả có thể gửi phản ánh tới Bộ Tài nguyên và Môi trường. Với trách nhiệm, thẩm quyền của mình chúng tôi sẽ kiểm tra, xem xét và trả lời.

- Chúng tôi là những người dân mua đất tại KĐT Thanh Hà- Cienco5, xã Cự Khê, Thanh Oai, Hà Nội. Chúng tôi đã mua đất và hoàn thành nghĩa vụ tài chính rồi nhưng bao năm nay vẫn chưa được xây nhà trên đất của mình, mặc dù các tiện ích của KĐT đã hoàn thiện. Tại sao chúng tôi phải chịu đựng hậu quả về chính sách đất đai, sai phạm của chính quyền và chủ đầu tư? (Phạm Thu Hà, 37 tuổi, KĐT Thanh Hà, Hà Nội)

- Đây cũng là một trong nhiều trường hợp tương tự, những người đã thực hiện hợp đồng trả tiền nhưng chủ đầu tư vi phạm pháp luật hoặc không thực hiện trách nhiệm pháp luật, trách nhiệm tài chính... Điều này hết sức đáng tiếc.

Chúng tôi đã nắm được vấn đề này và đã có Tổ công tác của Thủ tướng triển khai việc rà soát, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho người dân. Tôi tin trong thời gian tới, Trung ương và Hà Nội sẽ có giải pháp để xử lý vấn đề này.

- Tôi có mảnh đất nằm trên đường số 23 Nguyễn Xiển, quận 9, TP HCM, tới đây mảnh đất này của tôi sẽ bị thu hồi để làm đường vành đai 3 TP HCM. Xin hỏi giá đất đền bù sẽ áp dụng theo giá thị trường, hay vẫn theo Luật Đất đai 2013. Bao giờ dự luật này mới được xem xét thông qua và có hiệu lực thi hành? (Nguyễn Phương, 40 tuổi, Hà Nội)

- Về câu hỏi của độc giả, tôi xin trả lời như thế này, nếu đất của bạn đã có sổ đỏ, có quyền sử dụng đất, thì sẽ được tính toán đền bù theo giá thị trường tại thời điểm thu hồi. Điều này đã được quy định trong luật hiện hành. Ngoài đền bù đất đai, sẽ còn có các chính sách hỗ trợ, tái định cư, chuyển đổi nghề nghiệp...

Dự luật Đất đai sửa đổi lần này sẽ được thông qua sau 3 kỳ họp Quốc hội, dự kiến sẽ được thông qua tại kỳ họp Quốc hội vào tháng 10/2023. Như vậy, trường hợp của độc giả sẽ áp dụng quy định của luật đất đai hiện hành, nhưng tôi khẳng định lại một lần nữa giá đất sẽ là giá cụ thể.

- Tôi đọc dự thảo thấy có rất nhiều điều giao quy định cho Chính phủ ban hành chi tiết, cụ thể như điều 120, thẩm quyền cấp GCN QSDĐ sao không ghi cụ thể trong luật để thi hành luôn mà không cần hướng dẫn. (Dương Quốc Đệ, 42 tuổi, TP HCM)

- Trong một bộ luật thì có những thẩm quyền thuộc về Quốc hội, có những thẩm quyền thuộc về cơ quan hành chính thì Chính phủ sẽ quy định. Vậy nên chỉ đưa vào bộ luật những chính sách có tính chất quan trọng, còn những vấn đề mang tính chất quy định trách nhiệm thẩm quyền, tổ chức bộ máy thì các này không đưa vào luật.

Tất nhiên chúng tôi sẽ nghiên cứu để những vấn đề gì ổn định trong thực tiễn đã thực hiện, đã đúng, ổn định lâu dài thì đưa vào luật, những vấn đề gì mới có nghiên cứu chúng ta chưa đánh giá được hết mà thuộc thẩm quyền Chính phủ thì giao Chính phủ để đảm bảo bộ luật này có tính ổn định lâu dài.

Còn nếu tất cả đưa vào luật, khi có vấn đề gì mà triển khai vướng mắc thì phải luật. Đó là một quá trình, quy trình hết sức phức tạp.

'Tôi không bị bất cứ tác động nào'

- Tôi đang theo dõi cuộc trả lời trực tuyến của Bộ trưởng, thấy rằng dự luật này tác động quá lớn tới người dân, doanh nghiệp cũng như động chạm tới nhiều cơ quan, luật khác. Là Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường, lĩnh xướng soạn thảo dự luật lớn như vậy, thách thức lớn nhất với cá nhân ông và Bộ là gì? (Thanh Nga, 52 tuổi, Nha Trang, Khánh Hòa)

- Thách thức lớn nhất của tôi chính là lắng nghe được hết, thật đầy đủ vướng mắc, khó khăn trong thực tiễn và giải quyết được các vấn đề này. Đồng thời, làm sao biến được thách thức trở thành cơ hội. Đó là nhiệm vụ của tôi.

Còn hiện nay, những vấn đề liên quan đến nhiều bộ ngành, các vấn đề hết sức phức tạp và lớn như vậy, khi lắng nghe, hiểu dân, vì dân thì tôi tin vấn đề khó khăn, phức tạp sẽ giải quyết được.

Đồng thời, việc phân định trách nhiệm giữa các bộ ngành cũng giải quyết được, bởi dự luật Đất đai sửa đổi liên quan đến kinh tế, chính trị, xã hội, quốc phòng, đối ngoại, quá khứ, hiện tại, tương lai.

Luật này phải đảm bảo thống nhất, đồng bộ với các luật khác và không mâu thuẫn. Khi nói đến chính sách quản lý từ hành chính sang công nghệ, thì ở Luật Đất đai sửa đổi thể hiện mục tiêu, nguyên tắc, còn cụ thể thể hiện bằng chính sách thuế, đầu tư...

Những khó khăn đó, tôi cho rằng có thể làm được. Chúng ta chỉ không làm được khi không nắm bắt được những khó khăn vướng mắc đang xảy ra và không xác định đây là nhiệm vụ chung. Sửa đổi Luật Đất đai là nhiệm vụ của không riêng bộ ngành nào mà của mỗi người chúng ta.

 

- Khi xây dựng dự thảo Luật Đất đai sửa đổi, Bộ trưởng chịu áp lực gì nhất? (Thanh Lan, 35 tuổi, Hà Nội)

- Với cá nhân tôi, đây là bộ luật hết sức quan trọng tác động đến mọi mặt đời sống kinh tế, xã hội của đất nước, đối với người dân, doanh nghiệp. Vì vậy, áp lực chính là phải đảm bảo tính khả thi của luật, giải quyết được những tồn tại từ thực tiễn, phát huy nguồn lực đất đai cho phát triển, dự báo được các chính sách; vừa phải đổi mới vừa phải đảm bảo sự ổn định của hệ thống pháp luật bởi đất đai có tính lịch sử; phải giải quyết hài hòa giữa người sử dụng đất, nhà đầu tư và Nhà nước.

Quyền và lợi ích của người dân phải được đảm bảo nhưng cần có các cơ chế tiếp cận đất đai của doanh nghiệp để thu hút đầu tư, phát triển kinh tế, hạ tầng, tạo ra việc làm và các giá trị gia tăng mang lại lợi ích tổng thể cho toàn xã hội.

Còn tôi không bị áp lực, tác động từ bất cứ bên liên quan nào cả.

- Đã khi nào ông trực tiếp nhận được ý kiến trái chiều, phản biện gay gắt? (Nguyễn Trang, 46 tuổi, TP HCM)

- Trong quá trình dự thảo luật này, có rất nhiều ý kiến phản ánh. Chúng tôi có may mắn đã có một quá trình chuẩn bị từ năm 2017 rồi 2019 trên cơ sở chủ trương, quan điểm định hướng của Đảng làm căn cứ chính trị, tổng kết, đánh giá một cách kỹ lưỡng từ cấp cơ sở; lắng nghe tiếng nói của người dân, kiến nghị của cử tri qua các kỳ họp của Quốc hội, qua đó chúng tôi có thể thấu hiểu, nhận biết được khó khăn, vướng mắc.

Vì vậy, khi đưa ra dự thảo thì còn có vấn đề này vấn đề khác, các ý kiến đưa ra nhiều phương án, nhiều tính toán để bổ sung thông tin và làm cho nội dung tốt hơn. Chúng tôi chưa gặp phải phản ứng gay gắt về dự luật. Tuy nhiên, tinh thần của chúng tôi là hết sức cầu thị, lắng nghe, để dự thảo luật sau khi được thông qua có tính khả thi, đi vào cuộc sống.

Và nếu ý kiến phản biện, trái chiều gay gắt nhưng lại đưa ra được giải pháp mới thì chúng tôi hết sức hoan nghênh.

- Điểm gì trong dự thảo luật mà ông còn băn khoăn nhất và muốn lắng nghe ý kiến của giới chuyên gia, doanh nghiệp và người dân nhất? (Trần Trung, 48 tuổi, Nha Trang, Khánh Hòa)

- Đối với tôi, những ý kiến góp ý, đóng góp của người dân, doanh nghiệp trong quá trình sửa đổi Luật Đất đai lần này là rất quan trọng. Chúng tôi biết rằng mong mỏi của người dân, doanh nghiệp hiện nay là thông qua lần sửa đổi luật lần này sẽ giải quyết được những vướng mắc, tồn tại hiện nay trong quản lý đất đai. Họ cũng muốn được biết giải pháp Nhà nước trong việc này.

Đất đai là nguồn lực quan trọng của quốc gia. Luật Đất đai sửa lần này không chỉ giải quyết khó khăn, mà mục tiêu là phải tạo ra đột phá mới, động lực mới cho phát triển kinh tế - xã hội. Tức là bên cạnh việc quản lý chặt chẽ thì chúng ta phải tạo ra hệ thống công cụ quản lý đơn giản minh bạch, nhất là cải cách và đơn giản hóa thủ tục hành chính.

Bên cạnh đó, việc thay đổi cách tính giá đất cũng phải tính tới làm sao tạo ra môi trường thu hút đầu tư, đổi mới, sáng tạo; làm sao từ chính sách đất đai để phục hồi, phát triển và bảo vệ chất lượng đất, thích ứng với biến đổi khí hậu, bảo tồn văn hóa, lịch sử, bảo đảm an ninh quốc phòng...

Vì thế, ở lần sửa đổi này có rất nhiều vấn đề cần nghiên cứu, cần góp ý từ những độc giả, người dân am hiểu. Tôi rất mong muốn được lắng nghe những tồn tại, vướng mắc và các góp ý giải pháp từ phía người dân, doanh nghiệp... để việc sửa đổi lần này đạt được mục tiêu cao nhất.