Bố cục Chương 1 Luật đất đai 2024

Chương 1 Quy định chung, gồm 11 điều (từ điều 1 đến điều 11): phạm vi điều chỉnh của Luật; đối tượng áp dụng; giải thích từ ngữ; người sử dụng đất; nguyên tắc sử dụng đất; người chịu trách nhiệm trước Nhà nước đối với việc sử dụng đất; người chịu trách nhiệm trước Nhà nước đối với đất được giao quản lý; khuyến khích đầu tư vào sử dụng đất đai; phân loại đất; xác định loại đất; hành vi bị nghiêm cấm trong lĩnh vực đất đai.

Điều khoản sửa đổi, bổ sung nằm trong Chương 1

Điều 4, người sử dụng đất, đã bổ sung quy định 7 trường hợp là người sử dụng đất. Một là trường hợp tổ chức trong nước, có thêm cơ quan Đảng cộng sản Việt Nam và Mặt trận tổ quốc Việt Nam. Hai là trường hợp tổ chức tôn giáo, tổ chức tôn giáo trực thuộc. Ba là trường hợp cá nhân trong nước, người Việt Nam định cư ở nước ngoài có quốc tịch Việt Nam. Bốn là trường hợp cộng đồng dân cư. Năm là trường hợp tổ chức nước ngoài có chức năng ngoại giao ở Việt Nam. Sáu là trường hợp người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài. Bảy là trường hợp tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài.

Ngoài ra, Điều 9, quy định phân loại đất cũng được bổ sung cụ thể như sau: Một là nhóm đất nông nghiệp, theo Luật cũ gồm có 6 loại (đất trồng cây hằng năm; đất trồng cây lâu năm; đất lâm nghiệp; đất thủy sản; đất làm muối; đất nông nghiệp khác), Luật 2024 thêm loại đất thứ 7 là đất chăn nuôi tập trung. Hai là nhóm đất phi nông nghiệp, theo Luật cũ gồm có 10 loại (đất ở; đất trụ sở cơ quan; đất quốc phòng, an ninh; đất xây dựng công trình sự nghiệp; đất sản xuất kinh doanh phi nông nghiệp; đất sử dụng công cộng; đất tôn giáo; đất sử dụng cho người đã chết; đất có mặt nước chuyên dùng; đất phi nông nghiệp khác). Với 10 loại đất này, trong Luật mới có bổ sung rõ hơn: đất công trình cấp thoát nước, đất công trình phòng chống thiên tai, đất công nghệ thông tin và đất chợ đầu mối vào loại đất sử dụng công cộng. Bổ sung thêm đất cơ sở lưu trữ tro cốt vào loại đất sử dụng cho người đã chết. Ba là nhóm đất chưa sử dụng. Luật mới bổ sung cụ thể gồm 2 loại: đất chưa xác định mục đích sử dụng và đất chưa giao, chưa cho thuê.

Những Điều khoản quan trọng của Chương 1

Điều 5, quy định Nguyên tắc sử dụng đất. Đây là căn cứ quan trọng để xử lý các vi phạm trong sử dụng đất đai trên thực tế. Một là người dân phải sử dụng đất đúng mục đích; hai là sử dụng bền vững, tiết kiệm và hiệu quả tài nguyên đất đai; ba là bảo vệ đất, không lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật, phân hóa học làm ô nhiễm và suy thoái đất; bốn là thực hiện đầy đủ quyền nghĩa vụ của người sử dụng đất với nhà nước và không được xâm phạm lợi ích hợp pháp của người cùng sử dụng đất.

Những hành vi nghiêm cấm trong lĩnh vực đất đai gồm 11 nội dung thể hiện rõ trong Điều 11. Tuy nhiên, có 4 hành vi nghiêm cấm thường xảy ra vi phạm trên thực tế cụ thể: Một là lấn đất, chiếm đất, hủy hoại đất; hai là không cung cấp thông tin, hoặc cung cấp thông tin đất đai không chính xác, kịp thời cho người sử dụng đất; ba là không ngăn chặn, không xử lý hoặc xử lý không kịp thời hành vi vi phạm pháp luật đất đai; bốn là sử dụng đất, giao dịch về quyền sử dụng đất mà không đăng ký với cơ quan có thẩm quyền.

Trung tâm Truyền thông tài nguyên và môi trường