Việt Nam là một trong những quốc gia chịu nhiều tác động của biến đổi khí hậu đồng thời có tổng lượng phát thải khí nhà kính hàng năm lớn (hiện đứng thứ 21 trên thế giới và đứng thứ 2 trong ASEAN).
Tại Hội nghị COP26, Đoàn cấp cao của Việt Nam đã tham gia và phát biểu tại các phiên họp, sự kiện quan trọng có liên quan trực tiếp đến quyền và lợi ích của Việt Nam như: Hội nghị Thượng đỉnh về biến đổi khí hậu, trong đó có thực hiện các cơ chế theo Thoả thuận Paris để đạt mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050; tham gia sự kiện công bố cam kết giảm phát thải mê-tan toàn cầu; công bố Tuyên bố Glasgow của các lãnh đạo về rừng và sử dụng đất… Điều đó đã thể hiện tầm nhìn thời đại, quyết tâm và cam kết chính trị rất cao của Đảng, Nhà nước trong việc đẩy mạnh chuyển đổi kinh tế nhằm góp phần giải quyết khủng hoảng khí hậu. Đồng thời, những tuyên bố chính trị của Thủ tướng Chính phủ cho thấy vị thế, trách nhiệm của Việt Nam trong việc giải quyết những thách thức nghiêm trọng của toàn cầu đồng thời cũng chính là giúp Việt Nam vượt qua thách thức nghiêm trọng do biến đổi khí hậu hiện nay.
Việt Nam cũng đã tham gia nhiều sáng kiến rất quan trọng như cam kết không xây dựng mới điện than; cam kết về bảo vệ rừng và sử dụng đất hợp lý; tham gia liên minh thích ứng với biến đổi khí hậu toàn cầu; cùng các quốc gia thảo luận dẫn đến đồng thuận thông qua Gói Thoả thuận Khí hậu Glasgow. Đây là những cam kết rất mạnh mẽ của Việt Nam, hoà cùng với xu thế chung của nhân loại, xu thế hành động mạnh mẽ về phát triển ít phát thải. Các cam kết của Việt Nam đã được các nhà Lãnh đạo các nước, các tập đoàn lớn trên thế giới đánh giá cao.
Trên thực tế dể đưa ra cam kết trên, ngay trước thời điểm chính thức tham dự COP26, Việt Nam đã có sự chuẩn bị rất kỹ lưỡng; trong đó có việc đưa vấn đề ứng phó với biến đổi khí hậu, các cam kết của Việt Nam thực hiện Thoả thuận Paris vào Luật Bảo vệ Môi trường năm 2020, Nghị định về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ozone; xây dựng các quy định thực hiện giảm nhẹ, thích ứng với biến đổi khí hậu đáp ứng yêu cầu minh bạch…
Thỏa thuận đạt được mang lợi ích kép cho Việt Nam. Trước hết là quốc gia chịu tác động của biến đổi khí hậu, Việt Nam có lợi ích rất lớn từ cam kết giữ giữ mức tăng nhiệt độ trung bình toàn cầu ở ngưỡng 1,5oC giảm nhẹ thiệt hại đối với các đồng bằng ven biển; phát huy được tiềm năng về các nguồn năng lượng tái tạo.
Việt Nam có thể tiếp cận được với sự dịch chuyển các dòng vốn tín dụng, đầu tư toàn cầu, cũng như đáp ứng được sự thay đổi về “luật chơi” mới về thương mại, kinh tế toàn cầu. Qua đó, mở ra nhiều cơ hội chuyển dịch mô hình tăng trưởng, tiếp cận tri thức, công nghệ, tài chính cho ứng phó với BĐKH, đặc biệt là các dòng tín dụng, đầu tư cho hạ tầng ứng phó với biến đổi khí hậu, chuyển đổi năng lượng.
Ngay sau COP26, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo các Bộ, ngành khẩn trương nghiên cứu, xây dựng Chương trình, Kế hoạch triển khai thực hiện các cam kết của Việt Nam. Chính phủ đã thành lập Ban Chỉ đạo quốc gia triển khai thực hiện cam kết của Việt Nam tại COP26 do Thủ tướng Chính phủ làm Trưởng ban, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành là Phó Trưởng ban, thành viên là các Bộ trưởng, lãnh đạo các Bộ, ngành trung ương; ban hành Quy chế hoạt động của Ban Chỉ đạo. Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường thành lập Tổ công tác giúp việc Ban Chỉ đạo cùng với quy chế làm việc của Tổ công tác.
Bộ Tài nguyên và Môi trường – Cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo – đã có nhiều nỗ lực trong việc chủ động công bố các cam kết của Việt Nam tại COP26, tham mưu cho Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định thành lập, Quy chế hoạt động, Chương trình công tác năm 2022 của Ban Chỉ đạo, thành lập Tổ giúp việc, xây dựng Đề cương đề án Triển khai thực hiện cam kết của Việt Nam tại COP26.
Tại cuộc họp lần thứ hai của Ban Chỉ đạo quốc gia triển khai thực hiện cam kết của Việt Nam tại COP26 ngày 10/2/2022, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành cần tiếp tục quán triệt quan điểm và thống nhất nhận thức về tầm quan trọng và tính cấp bách của việc thực hiện cam kết tại COP 26, gắn với hội nhập quốc tế sâu rộng và thúc đẩy quan hệ hợp tác với các nước đối tác chiến lược để đẩy mạnh thu hút các nguồn lực, nhất là tài chính, công nghệ, trình độ quản trị, đào tạo nhân lực..., phục vụ phục hồi phát triển kinh tế và thực hiện chiến lược tăng trưởng xanh và chống biến đổi khí hậu. Đây là chủ trương nhất quán của Việt Nam đồng thời phù hợp xu thế tất yếu của thế giới.
Thủ tướng Chính phủ đề nghị các bộ, ngành thành viên Ban chỉ đạo cần tiếp tục khẩn trương thực hiện hiệu quả Chương trình công tác và các nhiệm vụ trọng tâm đã được Thủ tướng Chính phủ kết luận. Các bộ, ngành liên quan, theo chức năng và nhiệm vụ đã được phân công trong Ban Chỉ đạo, báo cáo tình hình triển khai, thực hiện các chiến lược, kế hoạch về tăng trưởng xanh, chống biến đổi khí hậu, trong đó có nội dung về các cam kết tại COP 26 của bộ, ngành mình.
Cam kết và tham gia cùng cộng đồng quốc tế ứng phó với biến đổi khí hậu, giảm phát thải các-bon, phát triển bền vững là xu thế tất yếu trong bối cảnh cộng đồng quốc tế quyết tâm đẩy mạnh phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế số.
Cam kết này đã thể hiện quan điểm và chỉ đạo thống nhất của Đảng, của Bộ Chính trị về ứng phó với biến đổi khí hậu, cụ thể hóa các nội dung của Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội nhằm thực hiện tái cơ cấu nền kinh tế trong giai đoạn 2021-2025 và hướng tới các mục tiêu cụ thể phát triển đất nước đến năm 2030 và năm 2045.
Trên cương vị là Cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà cho biết: Trong thời gian tới toàn ngành sẽ tập trung hoàn thiện Chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phù hợp với lộ trình đưa phát thải ròng của Việt Nam về “0” vào năm 2050. Hoàn thiện các cơ chế chính sách, có những giải pháp đột phá trong việc đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo môi trường đầu tư thuận lợi để hợp tác phát triển và thực hiện các dự án về chuyển đổi năng lượng. Đồng thời, cần phải tăng cường phổ biến, tuyên truyền để người dân và doanh nghiệp hiểu được những cơ hội, lợi ích lâu dài từ việc tham gia các sáng kiến toàn cầu về giảm phát thải khí nhà kính cũng như những thách thức trong ngắn hạn về chuyển đổi năng lượng, chuyển từ nhiên liệu hóa thạch sang năng lượng tái tạo. Đây là việc cần phải thực hiện có lộ trình phù hợp.
Thực hiện: Trung tâm Truyền thông tài nguyên và môi trường.
