Cần sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội

Theo nội dung Chỉ thị, những năm gần đây, thiên tai diễn biến bất thường, gây thiệt hại nặng nề về người và tài sản. Với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, nhất là của các địa phương và sự chủ động người dân, công tác PCTT và TKCN đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, thiệt hại do thiên tai năm 2021 thấp nhất trong nhiều năm qua.

Tuy nhiên, công tác PCTT và TKCN cũng còn những hạn chế, đặc biệt khi xảy ra tình huống thiên tai, sự cố phức tạp: công tác chỉ đạo có lúc, có nơi còn bị động, lúng túng; phương châm “bốn tại chỗ” chưa được quan tâm đầy đủ, có nơi còn hình thức; khả năng chống chịu của cơ sở hạ tầng chưa đáp ứng yêu cầu trước sự tàn phá của thiên tai; thiếu trang thiết bị chuyên dùng phục vụ công tác PCTT và TKCN; vẫn còn bất cẩn, chủ quan dẫn tới những thiệt hại đáng tiếc về người trong bão, lũ; công tác khắc phục hậu quả thiên tai triển khai còn chậm, không dứt điểm, thiếu nguồn lực; vận hành liên hồ chứa còn bất cập.

Từ đầu năm 2022, thiên tai tiếp tục bất thường (mưa lũ giữa mùa khô kèm dông lốc, sóng lớn tại Trung Bộ; mưa lớn gây ngập úng nhiều đô thị; rét lịch sử cuối tháng 2/2022, sạt lở đất ở miền núi phía Bắc; động đất liên tiếp tại Kon Tum). Để chủ động PCTT và TKCN, giảm thiệt hại về tính mạng, tài sản của nhân dân và nhà nước, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, cơ quan trực thuộc Chính phủ, Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tiếp tục chỉ đạo, chủ động triển khai công tác PCTT và TKCN theo chức năng quản lý Nhà nước và nhiệm vụ được phân công, tập trung một số nhiệm vụ trọng tâm.

Cụ thể, tiếp tục triển khai thực hiện Nghị quyết, Chỉ thị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, chính sách, pháp luật của Nhà nước, chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ liên quan đến công tác PCTT và TKCN; tạo chuyển biển mạnh mẽ về nhận thức và hành động, nâng cao hiệu quả PCTT và TKCN, trong đó xác định PCTT và TKCN là nhiệm vụ quan trọng, cấp bách, thường xuyên, liên tục cần sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội.

Rà soát, hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến hoạt động PCTT và TKCN bảo đảm đồng bộ, tạo hành lang pháp lý đầy đủ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, trong đó bổ sung các chế tài bảo đảm thực thi pháp luật, tăng cường nguồn lực đầu tư từ ngân sách, đồng thời tạo cơ chế huy động nguồn lực ngoài ngân sách, xã hội hóa hoạt động PCTT và TKCN; đẩy mạnh bảo hiểm rủi ro thiên tai,...

Lồng ghép nội dung PCTT vào quy hoạch, kế hoạch, chương trình, dự án, nhất là các quy hoạch, dự án phát triển khu đô thị, nông thôn, kết cấu hạ tầng giao thông; rà soát quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng, bố trí, sắp xếp dân cư phù hợp với đặc điểm thiên tai từng vùng; bảo vệ và nâng cao chất lượng rừng phòng hộ đầu nguồn, rừng ngập mặn ven biển.

Tập trung nâng cao chất lượng dự báo, cảnh báo, thiên tai; đầu tư hiện đại hóa công nghệ quan trắc, dự báo khí tượng thủy văn theo hướng tích hợp, đồng bộ, tự động hóa, đặc biệt là dự bảo mưa, lũ, khí tượng thủy vặn biển; đẩy nhanh lắp đặt hệ thống quan trắc mưa, mực nước phục vụ vận hành hồ chứa và thiết bị cảnh báo xả lũ hạ du hồ chứa, hệ thống giám sát trực tuyến vận hành hồ chứa, trọng điểm đê điều, tàu thuyền hoạt động trên biển.

Đẩy mạnh phòng ngừa thiên tai, sự cố

Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ cũng yêu cầu đẩy mạnh phòng ngừa thiên tai, sự cố; tổ chức kiểm tra công tác chuẩn bị ứng phó thiên tai và TKCN theo phương án đã xây dựng trước mùa mưa lũ; tổ chức tập huấn, huấn luyện, diễn tập theo phương án đã được phê duyệt. Nâng cao năng lực chỉ đạo, chỉ huy PCTT, ứng phó sự cố và TKCN, hoàn thiện tổ chức bộ máy quản lý Nhà nước, cơ quan chỉ đạo PCTT và TKCN các cấp, đảm bảo đủ năng lực, hoạt động chuyên nghiệp, hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ.

Nâng cao năng lực TKCN, chú trọng công tác phối hợp, hiệp đồng giữa các lực lượng để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác cứu hộ, cứu nạn, trong đó, xác định lực lượng vũ trang làm nòng cốt, công tác cứu hộ cứu nạn là hoạt động quan trọng, là “nhiệm vụ chiến đấu trong thời bình” của lực lượng vũ trang.

Đồng thời, đầu tư cơ sở vật chất, bổ sung phương tiện, trang thiết bị bảo đảm công tác chỉ đạo, chỉ huy, triển khai nhiệm vụ ứng phó sự cố, thiên tai và TKCN; củng cố, nâng cao năng lực cho lực lượng xung kích PCTT tại cơ sở để ứng phó thiên tại kịp thời theo phương châm “bốn tại chỗ”.

Đẩy mạnh truyền thông, nâng cao nhận thức, hướng dẫn kỹ năng ứng phó thiên tai, sự cố cho người dân; đa dạng hình thức truyền thông phù hợp từng đối tượng; lồng ghép nội dung PCTT, ứng phó sự cố vào chương trình giảng dạy trong nhà trường và hoạt động văn hóa, tôn giáo, tín ngưỡng, sinh hoạt cộng đồng.

Ưu tiên nguồn lực đầu tư cho công tác PCTT và TKCN, đa dạng hóa các nguồn lực đầu tư. Các Bộ, ngành và địa phương chủ động bố trí nguồn vốn đầu tư công trung hạn và hằng năm đã được giao, nguồn lực từ ngân sách địa phương và các nguồn vốn hợp pháp khác cho công tác PCTT và TKCN; có giải pháp huy động nguồn lực, đặc biệt nguồn lực ngoài ngân sách để khắc phục hậu quả thiên tai, xử lý dứt điểm trọng điểm đê điều, hỗ chứa nước xung yếu.

Đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, hợp tác quốc tế, chuyển đổi số; hiện đại hóa công cụ hỗ trợ, số hóa bộ cơ sở dữ liệu PCTT; phát huy hoạt động của Đối tác giảm nhẹ rủi ro thiên tai; thúc đẩy hợp tác, chia sẻ thông tin, nhất là với các nước thượng nguồn sông Hồng, sông Mê Kông.

Nâng cao chất lượng dự báo thiên tai

Thủ tướng Chính phủ cũng giao nhiệm vụ cho Ban chỉ đạo quốc gia về PCTT, Ủy ban quốc gia ứng phó sự cố, thiên tai và TKCN và nhiều Bộ, ngành, địa phương. Cụ thể, Ban Chỉ đạo quốc gia về PCTT tiếp tục rà soát kiện toàn, đảm bảo hoạt động của Ban Chỉ đạo, cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo; hướng dẫn các địa phương đảm bảo hoạt động tham mưu chỉ đạo điều hành phòng, chống thiên tại trong mọi tình huống. Chủ trì, phối hợp với Ủy ban Quốc gia Ứng phó sự cố, thiên tai và TKCN tổ chức kiểm tra, đánh giá công tác chuẩn bị PCTT và TKCN trước mùa mưa lũ của các ngành, địa phương; đánh giá công tác PCTT cấp tỉnh thông qua Bộ chỉ số.

Tổ chức theo dõi diễn biến thiên tai, kịp thời chỉ đạo theo thẩm quyền hoặc tham mưu cho Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo công tác ứng phó theo quy định; chỉ đạo công tác truyền thông, nâng cao nhận thức cộng đồng, phổ biến kiến thức, kỹ năng ứng phó thiên tai, triển khai có hiệu quả các phong trào thi đua trong phòng, chống thiên tai, xây dựng cộng đồng an toàn gắn với xây dựng nông thôn mới bền vững.

Ủy ban Quốc gia Ứng phó sự cố, thiên tai và TKCN chỉ đạo nâng cao chất lượng huấn luyện, đào tạo lực lượng cứu hộ, cứu nạn; kiểm tra công tác phòng chống cháy nổ, cháy rừng, thực hiện quy chế ứng phó sự cố tràn dầu, sự cố chất thải và TKCN của một số địa phương. Chỉ đạo đầu tư hiện đại hóa phương tiện, trang thiết bị cứu hộ, cứu nạn đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, nhất là khi xảy ra tình huống thiên tai, sự cố phức tạp trên biển, vùng sâu, vùng xa, bảo đảm TKCN kịp thời.

Đồng thời, kiện toàn hệ thống tổ chức, xây dựng kế hoạch ứng phó sự cố, thiên tai và TKCN; tổ chức công tác huấn luyện, diễn tập tại một số địa phương. Chỉ đạo ứng trực, kịp thời điều động lực lượng, phương tiện của các Bộ, ngành và địa phương ứng phó sự cố, thiên tai và TKCN.

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn rà soát, hoàn thiện pháp luật, cơ chế chính sách liên quan đến công tác PCTT. Chỉ đạo nâng cao năng lực, bảo đảm điều kiện hoạt động của Văn phòng thường trực Ban chỉ đạo quốc gia về PCTT, cơ quan tham mưu quản lý nhà nước về PCTT, theo hướng chuyên nghiệp, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.

Chi đạo, hướng dẫn các địa phương chuyển đổi mùa vụ, cơ cấu cây trồng, vật nuôi phù hợp để chủ động thích ứng, giảm thiệt hại do thiên tai, gắn xây dựng cộng đồng an toàn trước thiên tai với xây dựng nông thôn mới bền vững. Đẩy nhanh tiến độ đầu tư, nâng cấp, khắc phục sự cố đê điều, công trình PCTT đảm bảo an toàn trong mùa mưa lũ; chỉ đạo xây dựng, triển khai phương án bảo vệ trọng điểm đê điều, hồ đập. Rà soát phương án phòng, chống lũ, giảm ngập lụt ở hạ du cho một số lưu vực sông lớn tại khu vực Nam Trung Bộ, Tây Nguyên.

Triển khai hoạt động của Quỹ PCTT tại Trung ương; chỉ đạo đẩy mạnh hoạt động Quỹ PCTT tại cấp tỉnh theo quy định của pháp luật. Đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ, hợp tác quốc tế; xây dựng hệ thống quan trắc, giám sát thiên tai chuyên dụng, cơ sở dữ liệu, công cụ hỗ trợ trong PCTT. Phối hợp với các ngành, địa phương triển khai kiểm soát an toàn thiên tai, xử lý vi phạm lấn chiếm lòng dẫn ảnh hưởng đến thoát lũ, gia tăng ngập lụt nhất là các lưu vực sông miền Trung và Đồng bằng Bắc Bộ.

Đối với Bộ Tài nguyên và Môi trường, Thủ tướng Chỉnh phủ yêu cầu tổ chức theo dõi, dự báo, cảnh báo, kịp thời cung cấp thông tin về tình hình thiên tai phục vụ công tác chỉ đạo, ứng phó; tiếp tục nâng cao chất lượng dự báo thiên tai bảo đảm kịp thời, chính xác hơn. Đẩy nhanh tiến độ, nâng cao chất lượng phân vùng rủi ro thiên tai, cảnh báo lũ quét, sạt lở đất.

Chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan rà soát, điều chỉnh, khắc phục những bất cập trong vận hành liên hồ chứa; quy định rõ trách nhiệm chỉ đạo vận hành, phối hợp giữa các cơ quan trong vận hành và cung cấp thông tin đến người dân trước khi vận hành, trách nhiệm đầu tư trang thiết bị, công cụ hỗ trợ để bảo đảm vận hành, giám sát vận hành. Đồng thời, tăng cường kiểm tra, quản lý cấp phép, khai thác tài nguyên, khoáng sản, đặc biệt là khai thác cát, sỏi lòng sông, ven biển, tránh gây sạt lở, tăng rủi ro thiên tai.

Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ cũng giao nhiệm vụ cho nhiều Bộ, ngành khác.

Theo Báo TNMT