Sáng 17/2, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp nghe báo cáo, cho ý kiến về dự thảo Nghị định quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp (CITES) (Dự thảo Nghị định).

Phó Thủ tướng nhấn mạnh, Nghị định phải quy định đầy đủ toàn diện, không để khoảng trống pháp luật hay chồng chéo, trùng lặp; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, phân cấp cho địa phương; tăng cường ứng dụng chuyển đổi số…

Theo báo cáo của cơ quan soạn thảo, Dự thảo Nghị định gồm 5 chương, 28 điều, kế thừa các quy định về: Bảo vệ, điều tra, đánh giá hiện trạng, nghiên cứu khoa học về thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm; nuôi động vật rừng thông thường; điều kiện nuôi, trồng, cấp mã số cơ sở nuôi, trồng động vật, thực vật thuộc Phụ lục CITES; điều kiện xuất khẩu, tái xuất khẩu, nhập khẩu và trình tự, thủ tục cấp giấy phép, chứng chỉ CITES thuộc Phụ lục CITES.

Dự thảo Nghị định cập nhật kịp thời những thay đổi của Công ước CITES; tăng cường phân cấp, phân quyền; cắt giảm, đơn giản thủ tục hành chính, bảo đảm công khai, minh bạch, tạo điều kiền thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp; bảo đảm đồng bộ với các quy định pháp luật khác có liên quan; khắc phục được các tồn tại trong quá trình triển khai thực hiện; đồng thời kế thừa và bổ sung những điểm mạnh, những nội dung còn phù hợp với thực tiễn trong các nghị định đã ban hành trước đây.

Bên cạnh đó, Dự thảo Nghị định bổ sung tiêu chí xây dựng danh mục động/thực vật rừng nguy cấp, quý, hiếm tại Việt Nam; quy định trình tự, thủ tục khai thác mẫu vật động, thực vật thuộc Phụ lục CITES từ tự nhiên và từ nuôi, trồng; quy định về cấp gia hạn, cấp đổi mã số cở sở nuôi, trồng; quy định về các trường hợp miễn trừ giấy phép, chứng chỉ CITES; quy định về trình tự, thủ tục cấp thay thế, hủy giấy phép CITES; buôn bán với quốc gia không phải thành viên CITES; quy định trách nhiệm của các cơ quan trong quản lý hoạt động khai thác, nuôi, trồng và xuất, nhập khẩu mẫu vật thuộc Phụ lục CITES.

Dự thảo Nghị định sửa đổi 7 nội dung gồm: Quy định không cấp giấy phép CITES nhập khẩu đối với loài thủy sản thuộc Phụ lục II và thuộc Phụ lục I có nguồn gốc từ cơ sở nuôi, trồng đã đăng ký mã số với Ban Thư ký CITES do loài thủy sản đã được quản lý theo quy định của pháp luật về thủy sản; quy định cụ thể về điều kiện xuất khẩu, nhập khẩu động vật, thực vật thuộc Phụ lục CITES; quy định về quy trình, thủ tục cấp mã số cơ sở nuôi, cơ sở trồng, cấp giấy phép; quy định về chế biến, kinh doanh, vận chuyển, quảng cáo, trưng bày, cất giữ mẫu vật các loài động vật, thực vật thuộc Phụ lục CITES; Quy định về xử lý mẫu vật bị tịch thu của các loài động vật, thực vật thuộc Phụ lục CITES; quy định về chức năng, nhiệm vụ quản lý CITES Việt Nam, cơ quan khoa học CITES Việt Nam; quy định về ban hành Danh mục loài thuộc CITES sau khi có điều chỉnh của Công ước CITES sau mỗi kỳ họp các quốc gia thành viên.

Tại cuộc họp, Phó Thủ tướng yêu cầu thay đổi tư duy xây dựng Nghị định, lấy mục tiêu, kết quả làm thước đo. Các quy định phải có tính thực thi cao trong thực tiễn, bao gồm cả biện pháp hành chính, kinh tế, thậm chí hình sự để giải quyết tận gốc của tình trạng khai thác, buôn bán, sử dụng động vật, thực vật hoang dã quý, hiếm, nguy cấp.

Nghị định cần có chương quy định các giải pháp thay đổi nhận thức của người dân, xã hội, tăng cường tuyên truyền, giáo dục ngay từ trong trường học đối với các hành vi khai thác, buôn bán, sử dụng động vật, thực vật hoang dã quý, hiếm, nguy cấp; đồng thời thực hiện cơ chế hậu kiểm, "phát hiện vi phạm lúc nào, xử lý ngay lúc đấy".

"Nghị định phải giảm cả nguồn cung lẫn nhu cầu tiêu thụ, sử dụng động vật, thực vật hoang dã quý, hiếm, nguy cấp, tiến tới kiểm soát, quản lý và chặn đứng tình trạng này", Phó Thủ tướng nói và lưu ý, hoạt động bảo vệ, bảo tồn động vật hoang dã quý, hiếm, nguy cấp, cần gắn với khai thác bền vững, phát huy tiềm năng, giá trị kinh tế của tài nguyên đa dạng sinh học, tạo sinh kế cho người dân bản địa.

Đối với hoạt động điều tra, nghiên cứu, đánh giá tài nguyên đa dạng sinh học, Phó Thủ tướng đề nghị quy định rõ cơ quan chịu trách nhiệm công bố số liệu, xây dựng bản đồ, theo dõi biến động tài nguyên đa dạng sinh học của Việt Nam.