Khu dự trữ sinh quyển thế giới là danh hiệu do Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hiệp Quốc (UNESCO) trao tặng cho các khu vực có giá trị đặc biệt về thiên nhiên và đa dạng sinh học. Khu dự trữ sinh quyển được coi là "nơi học tập để phát triển bền vững", nơi thử nghiệm các phương pháp tiếp cận liên ngành để tìm hiểu và quản lý những thay đổi cũng như các tương tác giữa các hệ thống sinh thái và xã hội, bao gồm việc ngăn ngừa xung đột trong công tác quản lý đa dạng sinh học. Ngày 03 tháng 11 hàng năm được Đại hội đồng UNESCO chọn là Ngày Quốc tế về Khu dự trữ sinh quyển nhằm thúc đẩy bảo tồn thiên nhiên và phát triển bền vững trên toàn cầu. Đây là sự kiện có ý nghĩa rất lớn đối với sự phát triển bền vững và chất lượng cuộc sống của nhân loại.

Ngày 08 tháng 11 năm 2024, Bộ Tài nguyên và Môi trường phối hợp với UBND tỉnh Nghệ An và các đối tác tổ chức Lễ mít tinh hưởng ứng Ngày Quốc tế về Khu dự trữ sinh quyển và chuỗi các hoạt động hưởng ứng tại Thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An. Lễ mít tinh có sự tham gia của đại diện Bộ Tài nguyên và Môi trường, các cơ quan ban ngành Trung ương, và tỉnh Nghệ An, các tổ chức quốc tế như UNDP, UNESCO, chính quyền và đại diện các cộng đồng sinh sống trong các Khu dự trữ sinh quyển tại Việt Nam.

Phát biểu tại buổi lễ, ông Nguyễn Văn Tài – Cục trưởng Cục Bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học, thay mặt Bộ TN&MT, kêu gọi các cơ quan trung ương, UBND các tỉnh, thành phố có khu dự trữ sinh quyển và các bên có liên quan phối hợp triển khai các hoạt động “tổ chức truyền thông, phổ biến về giá trị và tầm quan trọng của các Khu dự trữ sinh quyển đối với sự sống của con người và thiên nhiên, đồng thời kêu gọi mọi người dân cùng cam kết bảo vệ, sử dụng bền vững các dịch vụ hệ sinh thái, tăng cường quản lý và phát huy chức năng về bảo tồn, hỗ trợ và phát triển của các Khu Dự trữ sinh quyển tại địa phương, cùng với việc đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, giáo dục và phát huy các giá trị văn hóa của khu DTSQ; áp dụng các mô hình sinh kế bền vững, thúc đẩy các sáng kiến bảo vệ môi trường, bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học, các biện pháp thích ứng và giảm nhẹ biến đổi khí hậu; xây dựng các khu dự trữ sinh quyển trở thành các mô hình mẫu về phát triển bền vững”.

Ông Nguyễn Văn Tài, Cục trưởng Cục Bảo tồn thiên nhiên và Đa dạng sinh học phát biểu khai mạc tại Lễ mít tinh

Trong thời gian qua, chính sách và hành lang pháp lý nhằm hỗ trợ quản lý các khu dự trữ sinh quyển đã từng bước được thiết lập và hoàn thiện. Chiến lược quốc gia về đa dạng sinh học đến năm 2030 đã đặt ra mục tiêu đến năm 2030 cả nước có 14 khu dự trữ sinh quyển, đồng thời đặt ra nhiệm vụ tăng cường hiệu quả quản lý các khu dự trữ sinh quyển. Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 cùng các văn bản hướng dẫn đã tạo cơ sở pháp lý quan trọng cho công tác quản lý, bảo vệ các khu dự trữ sinh quyển thế giới. Tại các khu dự trữ sinh quyển, đã có nhiều sáng kiến trong bảo tồn và sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ môi trường được thực hiện và lan tỏa trong mạng lưới các khu dự trữ sinh quyển và góp phần tích cực thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững của đất nước.

Ông Nguyễn Văn Đệ, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Nghệ An, Trưởng Ban quản lý Khu dự trữ sinh quyển thế giới Tây Nghệ An, chia sẻ “Khu Dự trữ sinh quyển miền Tây Nghệ An được UNESCO công nhận vào năm 2007, nằm trên địa bàn 9 huyện miền Tây Nghệ An, với tổng diện tích gần 1,3 triệu ha, chiếm hơn 84% tổng diện tích tỉnh Nghệ An, dân số khoảng trên 1,0 triệu người, gồm 6 dân tộc anh em, với những nét văn hóa rất độc đáo và nhân văn đặc sắc, có giá trị đặc biệt về thiên nhiên và đa dạng sinh học, chứa đựng các giá trị to lớn về khoa học và môi trường.” Ông cũng cho biết, cùng với sự kiện này, các bên liên quan được tham gia, hiểu rõ hơn về ý nghĩa, giá trị, tầm quan trọng của ngày quốc tế về Khu dự trữ sinh quyển, và những thách thức, khó khăn và cơ hội để triển khai thực hiện tốt các nhiệm vụ của địa phương, thực hiện tốt hơn công tác bảo tồn đa dạng sinh học, góp phần xây dựng, nâng cao hoạt động quản lý và phát triển Khu dự trữ sinh quyển đúng chức năng và đáp ứng được yêu cầu của UNESCO. Ông cũng cam kết “Nghệ An sẽ duy trì triển khai và giữ vững danh hiệu được trao tặng, thực hiện đúng chức năng của Khu dự trữ sinh quyển, thực hiện tốt các cam kết quốc tế về bảo tồn và phát triển bền vững tài nguyên, sử dụng bền vững các dịch vụ hệ sinh thái đi đôi với phát triển kinh tế xã hội”.

Ông Nguyễn Văn Đệ, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Nghệ An, Trưởng Ban quản lý Khu dự trữ sinh quyển thế giới Tây Nghệ An phát biểu hưởng ứng và chào mừng

Đa dạng sinh học ở Việt Nam đang phải đối mặt với nguy cơ suy giảm do các hoạt động phát triển kinh tế xã hội quá mức với nhiều thách thức đặt ra trong đó có việc chuyển đổi đất, mặt nước; vấn đề ô nhiễm môi trường; suy thoái đất; rác thải nhựa đại dương; sinh vật ngoại lai xâm hại và những ảnh hưởng cực đoan của biến đổi khí hậu. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến đa dạng sinh học tác động gây làm phân mảnh, cô lập, chia cắt và gây nhiễu động hệ sinh thái, ảnh hưởng đến tính toàn vẹn và các dịch vụ hệ sinh thái.

Tại buổi lễ, đại diện 11 Khu dự trữ sinh quyển thế giới tại Việt Nam cùng thực hiện nghi thức chung tay cam kết thực hiện các hoạt động vì mục tiêu phát triển bền vững các Khu dự trữ sinh quyển thế giới tại Việt Nam đồng thời cũng diễn ra nội dung tri ân các cá nhân có đóng góp cho Mạng lưới Khu dự trữ sinh quyển thế giới của Việt Nam. Đây là dịp để chính phủ và người dân Việt Nam cùng đồng lòng thể hiện cam kết về phát triển bền vững và bảo tồn thiên nhiên tại các KDTSQ và ở Việt Nam.

Đại diện 11 Khu dự trữ sinh quyển thế giới tại Việt Nam thực hiện cam kết

Sau buổi lễ Mít-tinh đã diễn ra “Hội thảo quốc gia về quản lý, bảo tồn các Khu dự trữ sinh quyển thế giới” với sự tham gia của các nhà quản lý, các chuyên gia trong lĩnh vực quản lý và bảo tồn Khu dự trữ sinh quyển trong đó chia sẻ về các định hướng phát triển bền vững cho các Khu dự trữ sinh quyển trên thế giới, chia sẻ bài học kinh nghiệm thế giới cho Việt Nam, cập nhật các chính sách pháp luật của Việt Nam về quản lý Khu dự trữ sinh quyển và kế hoạch phát triển mạng lưới trong tương lai.

Toàn cảnh chương trình

Nằm trong chuỗi các sự kiện hưởng ứng, Hội thảo tổng kết Mạng lưới các Khu dự trữ sinh quyển thế giới của Việt Nam năm 2024 và Tọa đàm “Phát triển Sinh kế cộng đồng tại vùng đệm các Khu dự trữ sinh quyển thế giới của Việt Nam” cũng đã được tổ chức vào ngày 07 tháng 11 do Bộ Tài nguyên và Môi trường và Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) thực hiện, với sự tài trợ của Quỹ Môi trường toàn cầu (GEF).

Chuỗi sự kiện kỷ niệm Ngày Quốc tế về Khu dự trữ sinh quyển năm 2024 từ ngày 07 đến ngày 09 tháng 11 năm 2024 tại tỉnh Nghệ An là nỗ lực để khẳng định vai trò và cam kết của Việt Nam đối với việc quản lý và phát triển bền vững các Khu dự trữ sinh quyển, góp phần tạo ra tác động dài hạn cho bảo tồn và phát triển cộng đồng./.

Thực hiện: Trung tâm Truyền thông tài nguyên và môi trường