Tại Diễn đàn “Tạo điều kiện đổi mới sáng tạo để đạt được an toàn nước” ngày 17/9, các chuyên gia cho rằng, việc hoàn thiện khung pháp lý và các chính sách hỗ trợ đổi mới sáng tạo cũng như tăng cường hợp tác về phát huy sáng tạo, công nghệ mới trong nước và quốc tế sẽ hỗ trợ hiệu quả hoạt động của ngành nước và đón đầu các thách thức trong tương lai.

Diễn đàn là hoạt động cuối cùng trong khuôn khổ “Tuần lễ ngành Nước Việt Nam - Australia 2021” có chủ đề “An toàn Cấp nước – Hướng tới sự phát triển bền vững”, do Hội Cấp thoát nước Việt Nam (VWSA) và Hội Nước Australia (AWA) đồng tổ chức trực tuyến từ ngày 15 đến hết 17/9, được Chính phủ Australia, Cơ quan Hợp tác ngành nước Australia (AWP) tài trợ và Bộ Xây dựng Việt Nam bảo trợ. Từ đây, mở ra một chương trình cho hợp tác phát triển Việt - Australia phát triển trong tương lai với tầm cao mới.

Nguồn nước sạch ngày càng cạn kiệt

Theo Giáo sư Nguyễn Việt Anh, Trưởng Bộ môn Cấp thoát nước, Viện trưởng Viện Khoa học và Kỹ thuật Môi trường, Trường Đại học Xây dựng, đồng thời là Phó Chủ tịch VWSA, các thách thức điển hình cho dịch vụ cấp nước ở Việt Nam như nhu cầu sử dụng nước sạch tăng trong khi nguồn nước mặt và nước ngầm ngày càng hạn chế, khoảng 1/5 lượng nước sạch thất thoát, thất thu, hệ thống đường ống cấp cũ và mới lẫn lộn, ô nhiễm tăng.

Trong khi đó, năng lực kiểm soát chất lượng nước còn hạn chế, vận hành hệ thống còn thủ công ở nhiều nơi, giá nước thấp không đủ bù đắp chi phí nâng cấp hệ thống, Giáo sư Nguyễn Việt Anh cho biết.

Nhiều sáng kiến quản lý an toàn và hiệu quả nguồn nước

Giáo sư Nguyễn Việt Anh cho biết, với mục tiêu dịch vụ cấp nước sạch đảm bảo an toàn và hiệu quả, hiện có các giải pháp như công nghệ xử lý nước phù hợp, quản lý và ứng phó với rủi ro, giám sát trực tuyến và kiểm soát ô nhiễm, các công nghệ thân thiện với môi trường, tiết kiệm năng lượng và hóa chất, giảm phát thải và chất gây ô nhiễm thứ cấp. Bên cạnh đó, còn có các công nghệ quản lý thông minh, bảo đảm cấp nước an toàn với chi phí hiệu quả nhất.

Ở một góc độ khác, ông Lê Minh, chuyên gia thương mại hóa công nghệ tại Trung tâm Đổi mới Sáng tạo ứng phó với biến đổi khí hậu của Bộ Khoa học và Công nghệ cho rằng, Việt Nam cần tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý, trong đó, có việc hoàn thiện Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh mới giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến 2050, thiết kế các chính sách hỗ trợ trung gian, khởi nghiệp.

Bên cạnh đó, cần tăng cường hợp tác trong nước và quốc tế để học hỏi, thúc đẩy chuyển giao công nghệ.

Giới thiệu về nhiệm vụ AquaWatch tại Australia, Tiến sĩ Amy Parker, quyền Giám đốc Trung tâm Quan sát Trái đất, Tổ chức Nghiên cứu Khoa học và Công nghiệp quốc gia (CSIRO) cho hay, chương trình này giám sát và quản lý chất lượng nước ở Australia bằng cách xây dựng hệ thống giám sát sử dụng vệ tinh kết nối với các cảm biến gắn tại các điểm quan trắc trên mặt đất.

Hệ thống sử dụng kết nối Internet vạn vật, cung cấp dữ liệu cảnh báo sớm và theo thời gian thực, do đó bảo đảm tính chính xác và sẵn sàng giúp đưa ra quyết định kịp thời.

“Dù chương trình này thiết kế cho nước Australia, nó cũng có thể áp dụng cho các quốc gia khác,” Tiến sĩ Parker nói.

Khái quát về khung pháp lý thúc đẩy sáng tạo trong ngành nước Australia, ông Mike Woolston, Trưởng nhóm Thực hành Nước Công ty Frontier Economics, nói đổi mới ngành nước sẽ mang lại các lợi ích như giảm chi phí cung cấp dịch vụ cấp thoát nước, cải thiện chất lượng và phạm vi các dịch vụ nước và nước thải, cũng như giải quyết các vấn đề lớn hơn trong quản lý nước.

Trình bày về quản lý rủi ro và xử lý chất lượng nước, ông Trần Kim Thạch, Trưởng phòng Quản lý Chất lượng nước Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn (SAWACO) chia sẻ, các rủi ro thường xuất hiện từ chỉ tiêu nước biến động, do hoạt động của trang thiết bị và do người vận hành hệ thống. Phân tích các nguyên nhân trên giúp SAWACO xây dựng các phương án giám sát, ứng phó với biến động về chất lượng nước cấp..

Bên cạnh đó, công ty có các giải pháp như tăng cường quan trắc chất lượng nước, nghiên cứu ứng dụng các công nghệ mới trong hoạt động xử lý và cung cấp nước sạch, thường xuyên tổ chức các buổi huấn luyện cho người vận hành hệ thống cấp nước và phân loại, giám sát máy móc, thiết bị thực hiện cấp nước an toàn.

SAWACO, với hoạt động hơn 140 năm, khai thác chủ yếu từ nguồn nước mặt trên lưu vực hệ thống sông Đồng Nai và cung cấp nước sạch cho hầu hết các địa bàn tại thành phố Hồ Chí Minh (bao gồm cả thành phố Thủ Đức), đô thị đặc biệt lớn nhất Việt Nam.

Để tránh thất thoát thương mại, Công ty Cổ phần Cấp nước Hải Phòng lại sử dụng phần mềm đọc số, thu tiền bằng điện thoại thông minh (qua mạng Internet), dùng phần mềm chuyên biệt quản lý đồng hồ và kiểm soát địa bàn, Tổng Giám đốc Cao Văn Quý chia sẻ.

Còn để giảm thất thoát cơ học và chủ động tìm kiếm rò rỉ, công ty sử dụng công nghệ thông tin và các thiết bị thông minh trong hệ thống Điều khiển Giám sát và thu thập dữ liệu SCADA.

Về phía các doanh nghiệp Australia, kỹ sư cao cấp Gary McLay của công ty Westernport Water (bang Victoria) giới thiệu các cách đổi mới công nghệ để quản lý tài sản ngành Nước, như dùng công tơ thông minh, kiểm tra bằng phương tiện bay không người lái, kiểm tra đường ống bằng robot, chủ động phát hiện rò rỉ bằng công nghệ phát hiện rò rỉ theo thời gian thực.

Tiến sĩ David Bergmann, Quản lý Nghiên cứu, Phát triển và đổi mới tại công ty South East Water (SEW, bang Victoria, Australia) cho rằng, thực hiện chiến lược tiết kiệm nước, có thể sử dụng công tơ nước kỹ thuật số, cảm biến rung Sotto và Hydrotrak Geofence (công nghệ theo dõi nhà thầu xe bồn lấy nước từ trụ nước). Còn với chiến lược tạo nguồn cấp nước thay thế, SEW dùng thiết bị Aquarevo biến nước mưa thành nước nóng, và áp dụng công nghệ xử lý tiên tiến.

Thúc đẩy hợp tác trong tương lai

Phát biểu bế mạc sự kiện, ông Nguyễn Ngọc Điệp, Chủ tịch VWSA, bày tỏ mong muốn hai Hội của ngành Nước Việt Nam và Australia tiếp tục chia sẻ, trao đổi kinh nghiệm về thể chế, giúp Việt Nam xây dựng Luật Cấp thoát nước.

VWSA cũng mong muốn, AWA chia sẻ hỗ trợ trong xây dựng hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn cấp nước an toàn, các tiêu chí cấp nước an toàn cho hệ thống cấp nước sạch, số hóa ngành nước và ngành xây dựng, nâng cao năng lực quản lý vận hành, quản trị tài chính, tài sản,… đồng thời thành viên hai Hội ngành nước Việt Nam và Australia sẽ tiếp tục "bắt tay hợp tác" trong các kết nối tương lai.

“Tuần lễ ngành nước Việt Nam - Australia 2021” quy tụ hơn 370 thành viên của VWSA và hàng trăm doanh nghiệp tại Australia, tập hợp 22 bài tham luận từ các diễn giả Việt Nam và 18 bài của diễn giả quốc tế với hơn 50 ý kiến chia sẻ tại năm diễn đàn: Lãnh đạo trẻ ngành nước; Đại dịch Covid-19 và Kế hoạch thích ứng; An toàn cấp nước cho phát triển bền vững: Chính sách và quy định; Tạo điều kiện cho khu vực tư nhân tham gia vào ngành nước; Đổi mới sáng tạo để đạt được an toàn cấp nước.

Theo Báo TNMT