Ngày 19 tháng 4 năm 2024, Bộ Tài nguyên và môi trường đã Ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện các quy định về quản lý chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH) của Luật Bảo vệ môi trường (BVMT) 2020, kèm theo Quyết định 1062. Do đó, các đơn vị thuộc thẩm quyền tập trung tham mưu, xây dựng văn bản quy phạm pháp luật về quản lý CTRSH; hướng dẫn, đôn đốc các địa phương thực hiện trách nhiệm của mình trong Luật; thông tin, tuyên truyền rõ vai trò của các bên có liên quan trong công tác quản lý CTRSH; nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân về phân loại rác tại nguồn, quản lý và thu phí dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý CTRSH.

Triển khai từng bước bài bản

Trước tiên, Bộ Tài nguyên và môi trường xây dựng và ban hành 3 thông tư, 2 quy chuẩn và một hướng dẫn kỹ thuật về quản lý CTRSH. Thông tư về quy trình kỹ thuật thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải sinh hoạt sau phân loại, ban hành tháng 6 năm 2024. Thông tư quy định định mức kinh tế - kỹ thuật hoạt động thu gom, vận chuyển, chất thải sinh hoạt sau phân loại và xử lý CTRSH bằng phương pháp chôn lấp hợp vệ sinh, xử lý chất thải thực phẩn thành mùn, ban hành tháng 6 năm 2024. Thông tư quy định định mức kinh tế - kỹ thuật hoạt động xử lý CTRSH bằng các phương pháp còn lại, ban hành tháng 9 năm 2024.

Bên cạnh đó, Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về lò đốt CTRSH, sẽ ban hành tháng 11 năm 2024; Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia bãi chôn lấp chất thải rắn, sẽ ban hành tháng 11 năm 2024. Và văn bản quy phạm pháp luật, Hướng dẫn mô hình xử lý CTRSH tại đô thị và nông thôn, ban hành quý 4 năm 2025.

Cùng với hoạt động xây dựng văn bản, Bộ Tài nguyên và môi trường còn tiến hành các hoạt động: Kiểm tra, đôn đốc, theo dõi, hướng dẫn các địa phương trong công tác quản lý CTRSH; Hoàn thiện sổ tay hướng dẫn kỹ thuật phân loại CTRSH tại hộ gia đình, cá nhân gửi các địa phương để tham khảo, áp dụng trên địa bàn, hoàn thành tháng 4 năm 2024; Ban hành hướng dẫn mô hình xử lý CTRSH tại đô thị và nông thôn, vào tháng 11; Tổ chức các đoàn làm việc với Ủy ban nhân dân một số địa phương để đôn đốc tổ chức thực hiện phân loại CTRSH tại hộ gia đình, cá nhân, dự kiến tổ chức vào tháng 5 năm 2024.

Bộ dự kiến tổ chức 03 hội thảo chuyên đề cấp vùng về công tác quản lý và hoạt động phân loại, thu gom, vận chuyển và xử lý CTRSH, vào tháng 9 năm 2024; Phát động đồng loạt ra quân kiểm tra, rà soát lần cuối các điều kiện để đảm bảo thực hiện tốt nhất quy định của Luật BVMT, quy định về phân loại CTRSH tại hộ gia đình, cá nhân, dự kiến vào tháng 10 năm 2024.

Công tác truyền thông về quản lý CTRSH được đa dạng họa, từ đại chúng nghe nhìn, tới ấn phẩm tài liệu, tọa đàm tập huấn và truyền thông trên các nền tảng số. Đối tượng truyền thông là cán bộ chuyên trách, kiêm nhiệm làm công tác tuyên giáo, truyền thông thuộc các Sở, Ban, ngành, tổ chức chính trị xã hội từ trung ương đến địa phương, đại diện các cơ quan truyền thông trên cả nước; Cán bộ văn hoá, du lịch; giới trẻ, sinh viên, giáo viên, học sinh các cấp học trong cả nước; Các chức sắc, nhà tu hành, tín đồ các tôn giáo, đồng bảo dân tộc thiểu số, cộng đồng dân cư; Các công ty môi trường đô thị, các tổ chức, doanh nghiệp và người dân trên toàn quốc; Các cán bộ, công chức, viên chức làm việc trong các đơn vị trong và ngoài Bộ Tài nguyên và môi trường.

Nội dung truyền thông cụ thể và trực tiếp như: Hướng dẫn về quy trình phân loại, xử lý rác thải hữu cơ tại hộ gia đình, lợi ích của việc phân loại, xử lý rác thải tại hộ gia đình; Hướng dẫn về cách phân loại, thu gom và lưu giữ chất thải rắn nguy hại; tuyên truyền về những ảnh hưởng và tác hại của chất thải nguy hại sinh hoạt đối với đời sống và sức khỏe con người; truyền thông về xử lý, tái chế CTRSH (thông tin về các nhà máy xử lý, tái chế CTRSH, phương pháp, công nghệ xử lý; trách nhiệm tái chế sản phẩm, bao bì của tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu (EPR)…).

 Qua các nội dung truyền thông, Bộ Tài nguyên và môi trường mong tiếp nhận những phản ánh khó khăn, vướng mắc từ người dân, doanh nghiệp trong việc thực thi các quy định về phân loại, chi phí thu gom, vận chuyển, xử lý CTRSH; đông thời giới thiệu những mô hình điển hình về phân loại rác tại nguồn phù hợp với từng khu vực nông thôn, đô thị, khu vực miền núi, ven biển, hải đảo, trong nước và quốc tế… để nhân rộng.

Vai trò chính của 9 đơn vị tổ chức thực hiện

Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường chủ trì xây dựng, trình ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về quản lý CTRSH; Ban hành sổ tay hướng dẫn kỹ thuật phân loại CTRSH tại hộ gia đình, cá nhân gửi các địa phương để tham khảo, áp dụng trên địa bàn; Xây dựng, trình Lãnh đạo Bộ xem xét dự thảo báo cáo Thủ tướng Chính phủ về tình hình triển khai công tác quản lý CTRSH, phân loại CTRSH tại nguồn và định giá dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý CTRSH và gửi lấy ý kiến các địa phương; Phối hợp với các đơn vị có liên quan tổ chức các đoàn kiểm tra, làm việc với một số địa phương để nắm bắt việc chuẩn bị các điều kiện tổ chức triển khai, đặc biệt là với quy định phân loại rác tại nguồn, chi phí thu gom, vận chuyển, xử lý CTRSH từ hộ gia đình, cá nhân.

Cục cũng tổng hợp kết quả, tình hình triển khai thực hiện tại trung ương và các địa phương, tổng hợp các khó khăn, vướng mắc, đề xuất kiến nghị, báo cáo Thủ tướng Chính phủ xin ý kiến chỉ đạo kịp thời để tháo gỡ; thực hiện trước tháng 9 năm 2024; Trình ban hành văn bản của Bộ TN&MT gửi các địa phương phát động đồng loạt ra quân kiểm tra, rà soát lần cuối các điều kiện để đảm bảo thực hiện tốt nhất quy định của Luật BVMT, quy định về phân loại CTRSH tại hộ gia đình, cá nhân; Triển khai phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương, các tổ chức chính trị, xã hội.

Cục chủ trì trao đổi với các tổ chức, tổ chức, đoàn thể xã hội, Ban Tuyên giáo Trung ương, Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch triển khai kế hoạch tuyên truyền chung trên phạm vi cả nước; Phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo xây dựng nội dung đưa vào chương trình giáo dục nội dung về phân loại CTRSH. Tổ chức các buổi kí kết quy chế phối hợp thực hiện; Phối hợp với Đài Truyền hình Việt Nam xây dựng video hướng dẫn công tác phân loại CTRSH trong tháng 5 năm 2024; Tổ chức cuộc thi tìm hiểu về phân loại CTRSH trên truyền hình quốc gia.

Văn phòng Bộ, tham mưu chương trình tổng thể truyền thông, báo chí, xuất bản trong công tác quản lý CTRSH và phân loại chất thải rắn tại nguồn của Bộ TN&MT; Chủ trì, phối hợp với Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Công đoàn Bộ TN&MT chuẩn bị các điều kiện cần thiết để tổ chức triển khai công tác phân loại CTRSH tại trụ sở Bộ TN&MT; Tổ chức giám sát định kỳ hàng tháng về công tác phân loại CTRSH tại trụ sở Bộ TN&MT, đảm bảo việc duy trì ổn định, nề nếp, thực hiện có hiệu quả.

Vụ Kế hoạch - Tài chính, thực hiện công tác tham mưu, công tác xây dựng dự thảo định mức kinh tế kỹ thuật thu gom, vận chuyển, xử lý CTRSH; Thực hiện thẩm định trình Bộ trưởng Bộ TN&MT phê duyệt các văn bản quy phạm pháp luật liên quan định mức kinh tế kỹ thuật, Đề án “Truyền thông về quản lý và thu phí chất thải rắn sinh hoạt”; Cân đối nguồn vốn, bổ sung ngân sách năm 2024 và các năm tiếp theo để thực hiện theo tiến độ.

Vụ Khoa học, Công nghệ, tham mưu, hướng dẫn Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường về công tác xây dựng dự thảo Thông tư quy định quy trình kỹ thuật hoạt động thu gom, vận chuyển, xử lý CTRSH; Thực hiện thẩm định trình Bộ trưởng Bộ TN&MT phê duyệt các văn bản quy phạm pháp luật; Phân bổ đủ kinh phí cho đề tài khoa học công nghệ về “Nghiên cứu cơ sở khoa học và thực tiễn xác định chi phí dịch vụ xử lý chất thải rắn sinh hoạt theo các loại hình công nghệ đốt thu hồi năng lượng” để thực hiện trong năm 2024.

Vụ Pháp chế, tham mưu, hướng dẫn Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường về công tác xây dựng dự thảo quy trình kỹ thuật, định mức kinh tế, kỹ thuật thu gom, vận chuyển, xử lý CTRSH; Thực hiện thẩm định trình Bộ trưởng Bộ TN&MT phê duyệt các văn bản quy phạm pháp luật; Xây dựng, trình Bộ trưởng Bộ TN&MT phê duyệt điều chỉnh, bổ sung Chương trình ban hành văn bản quy phạm pháp luật của Bộ TN&MT năm 2024 đối với các thông tư dự kiến ban hành theo Quyết định này.

Đối với kênh truyền thông thuộc Bộ như: Trung tâm Truyền thông tài nguyên và môi trường, Báo Tài nguyên và Môi trường và Tạp chí Tài nguyên và Môi trường, Công thông tin diện tử Bộ phối hợp truyền thông cùng nhau và phối hợp với các cơ quan truyền thông đại chúng, cũng như hệ thống thông tin cơ sở về các giải pháp phân loại CTRSH tại nguồn, quản lý và thu phí CTRSH. Trung tâm Truyền thông tài nguyên và môi trường tTổ chức các hội nghị tuyên truyền, phổ biến cho các cán bộ làm công tác tuyên giáo, cán bộ làm công tác tuyên truyền thuộc các Sở TN&MT, tổ chức chính trị xã hội, đại diện các cơ quan truyền thông trên cả nước, cộng đồng dân cư đảm bảo theo tiến độ nhiệm vụ đã phê duyệt.

Thực hiện chuyên đề, chuyên mục, tin, bài, clip tuyên truyền về CTRSH hàng năm trên báo in Tài nguyên và Môi trường về “Quản lý chất thải rắn” và các chuyên mục có liên quan trên báo điện từ; Cung cấp tin, bài về các chính sách, văn bản pháp luật và tình hình quản lý chất thải rắn ở Trung ương và các địa phương cho Cổng Thông tin điện tử Bộ Tài nguyên và Môi trường; Xây dựng và phổ biến Bản tin chuyên đề Phát thanh - Truyền hình hướng dẫn, tuyên truyền về phân loại CTRSH cung cấp cho tất cả các Sở TN&MT, công ty môi trường đô thị, Phòng TN&MT tại các quận, huyện, Đài Phát thanh - Truyền hình cấp huyện và hệ thống loa truyền thanh xã, phường trên cả nước.

 Trên Tạp chí điện tử bằng tiếng Việt và tiếng Anh, xuất bản 02 số chuyên đề với các chủ điểm “Quản lý rác thải sinh hoạt theo Luật BVMT” (Chuyên đề 1 vào Kỳ 2 tháng 9 năm 2024); “Thách thức về quản lý chất thải rắn sinh hoạt và bảo vệ sức khỏe nhân dân” (Chuyên đề 2 vào Kỳ 2 tháng 11 năm 2024); Tổ chức 02 hội thảo tại Hà Nội về các nội dung: “Vai trò của Phụ nữ trong việc xử lý chất thải rắn sinh hoạt”, tháng 5 năm 2024 ; “Quản lý chất thải rắn sinh hoạt - Vai trò của địa phương và doanh nghiệp”, tháng 6 năm 2024.

Thực hiện: Trung tâm Truyền thông tài nguyên và môi trường